• Mycielin - Kościół św. Mikołaja
    Mycielin

    Mycielin – Kościół św. Mikołaja

    Kościół w Mycielinie jest bardzo ciekawym obiektem. Po sprawdzeniu w źródłach okazało się, że powstał przed 1300 rokiem, więc jest jednym z najstarszych zabytków w naszym regionie. Kościół jest otoczony kamiennym murem, więc poza godzinami otwarcia nie ma możliwości zobaczenia go z bliska. Jednak na pierwszy rzut widać, że to nie jest pierwsza lepsza wiejska świątynka. Na pewno uwagę zwraca spora wieża, zwieńczona dachem dwuspadowym z sygnaturką i schodkowymi szczytami. Główne wejście, zdobione portalem uskokowym, znajduje się w części nawowej świątyni. Tym co zwróciło moją uwagę, są zaledwie dwa niewielkie okna w południowej ścianie nawy (zostały poszerzone w XVIII wieku), co oznacza, że kościół nie przeszedł jakichś drastycznych przebudów i…

  • Ługi - Kościół św. Wawrzyńca
    Kościoły,  Krzyże pokutne,  Ługi

    Ługi – Kościół św. Wawrzyńca

    Sama miejscowość nie jest specjalnie duża, więc nie jest trudno zauważyć kościół położony zresztą przy głównej drodze. Niezbyt często tędy przejeżdżam, bo wieś leży na uboczu, ale zawsze lubię spojrzeć na te mury, szczególnie prezentujące się przy odpowiednim słonecznym oświetleniu. Kościół powstał na początku XIV wieku Już na pierwszy rzut oka widać, że zbudowano go z kamieni polnych i rudy darniowej. W późniejszych wiekach był wielokrotnie remontowany. Jak większość starych katolickich świątyń, także i ta miała okres przejęcia przez protestantów, którzy użytkowali ją do 1652 roku. Charakterystyczna wieża z zegarami powstała dopiero w latach 30-tych XX wieku, a bezpośrednim powodem budowy było wcześniejsze zawalenie się dzwonnicy. Bardzo podoba mi się…

  • Lubiatów - Kościół Matki Bożej Częstochowskiej
    Lubiatów

    Lubiatów – Kościół Matki Bożej Częstochowskiej

    W centrum miejscowości, przy głównej drodze, stoi całkiem ciekawy kościół z drewnianą wieżyczką. W sumie chyba najciekawsze jest to, że nie patrząc na niego z przejeżdżającego samochodu można uznać, że jest to stara, pewnie gotycka, świątynia. W rzeczywistości jest to dawny protestancki zbór wzniesiony pod koniec I połowy XVIII wieku. Kiedy przyjrzeć się dokładniej, to rzeczywiście powstał on na planie ośmiokąta, a nie owalu. Nie zmienia to jednak faktu, że wieżyczka w niczym nie przypomina protestanckich świątyń. Kościół jest orientowany. W XIX wieku od strony północnej dobudowano zakrystię, nad którą prawdopodobnie była loża kolatorska. Wnętrza na razie nie udało mi się zobaczyć, ale ze źródeł można dowiedzieć się, że nie…

  • Kosierz - Kościół Nawiedzenia NMP
    Kosierz

    Kosierz – Kościół Nawiedzenia NMP

    Zlokalizowany w centrum wsi kościół nie wymaga specjalnego poszukiwania, bowiem stoi przy głównej drodze, mając w tle dawny park pałacowy. Można spojrzeć na te dwa zabytki znajdujące się w skrajnie różnych stanach od strony pobliskiego stawu. Kościół w swojej pierwotnej postaci został zbudowany w XIII wieku. Prawdopodobnie jedynym elementem jest niepozorne okno we wschodniej ścianie. Niestety nie widziałem tego świadka przeszłości, bowiem wejście na teren kościoła było zamknięte. W kolejnych wiekach świątynia była często przebudowywana, a jednym z młodszych jej elementów jest drewniana wieżyczka. Dziś jest to kamienna budowla z wyraźnie wydzielonym prezbiterium. Podobni we wnętrzu nie zachowało się zbyt wiele wyposażenia. Za to kościół jest bardzo ładnie otoczony. Aktualnie…

  • Kosierz - Pałac von Knobeldorffa
    Kosierz

    Kosierz – Pałac von Knobeldorffa

    W centrum wsi, za kościołem, obok stawu, stoi dawny pałac wybudowany przed końcem XVIII wieku. Budowla ma kształt litery U. Zachodnia część wychodzi na strumyk oraz kościół. Północna część uległa niestety zniszczeniu. Ma pałacu nie widać już praktycznie żadnych detali architektonicznych, może poza podporami balkonu. Jest to kolejny obiekt, który przetrwał wojnę, poradził sobie z użytkowaniem przez miejscowy PGR, ale nie podołał późniejszym zmianom. W 1990 roku budynek przejął prywatny właściciel, potem kolejny, a obecny podobno wsiąkł jak kamień w wodę. Pamiętam, że jeszcze ok. 2010 roku pałac był wystawiony na sprzedaż i wyglądał na budynek w jako takim stanie. Na zdjęciach nieco późniejszych widać było brak jednej ściany, a…

  • Jeziory Wysokie - Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
    Jeziory Wysokie

    Jeziory Wysokie – Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej

    Ośrodek jest znany miejscem odwiedzanym chociażby przez wycieczki szkolne. Warto tutaj przyjechać, żeby zobaczyć okolicę z tarasy wieży obserwacyjno-widokowej, przejść się aleją dębów, gdzie rosną m.in. „potomkowie” zniszczonych przez głupich ludzi dębów Napoleon oraz Chrobry. Można zwiedzić różnego rodzaju wystawy, a także w zorganizowanej grupie miło spędzić czas przy ognisku. Ośrodek uczestniczy w ogólnopolskiej akcji obserwacji ptaków, która jest organizowana w ostatni weekend stycznia. Wieża nie jest zabytkiem. Została wybudowana pod koniec XX wieku. Ma 41 metrów wysokości i pozwala obejrzeć okoliczne tereny. Las jest częściowo pozostałością po dawnym parku angielskim, należącym niegdyś do właściciela pałacu w pobliskich Brodach.

  • Brzeźnica - Pałac
    Brzeźnica k. Dąbia

    Brzeźnica – Pałac

    Tutejszy pałac jest stosunkowo młodym budynkiem. Pochodzi z początku XX wieku. Co ciekawe, starsze są zarówno park, jak i budynki folwarczne. Jak można przeczytać w źródłach, jest to budowla w typie architektury eklektycznej. Przy pierwszym spojrzeniu może się wydawać, że to taka większa kamienica z wieżą, ale po chwili można dostrzec różnorodność detali, którymi jest ona zdobiona, a które niekoniecznie od razu narzucają się swoim istnieniem. Ciekawa jest powojenna historia pałac. Trudno uwierzyć, że przetrwał w ta doskonałym stanie, choć początkowo zajęła go Armia Czerwona. Już ten fakt jest ewenementem na naszym terenie. Później funkcjonował tutaj Dom Opieki Społecznej. Podobno we wnętrzach przetrwało kilka elementów dawnego wyposażenia. Zaglądając przez okno…

  • Karczówka - Kościół Matki Bożej Bolesnej
    Karczówka

    Karczówka – Kościół Matki Bożej Bolesnej

    Przejeżdżając przez Karczówkę, o której nie miałem pojęcia, zauważyłem niebanalnie pomalowany kościółek. Tak naprawdę, to nie dało się go nie zauważyć, bo stoi przy samej drodze, a swoim wyglądem na pewno zwraca uwagę. Zatrzymałem się więc i zrobiłem kilka zdjęć, choć pora nie była najlepsza, a po powrocie do domu poszukałem informacji. Byłem święcie przekonany, że to gotycka budowla, a tymczasem jest to barokowa świątynia z końca XVII wieku. Zbudowano ją na miejscu wcześniejszego kościoła, który zwyczajnie się zawalił. Opiekę nad nowym kościółkiem sprawowali augustianie, obecni również w sąsiedniej Brzeźnicy. Kościół wygląda trochę jak część większej całości. Widać zdecydowany podział na nawę oraz prezbiterium. W południowej części dachu umieszczono wieżyczkę…

  • Iłowa - Kościół Chrystusa Króla
    Iłowa

    Iłowa – Kościół Chrystusa Króla

    Świątynia w dzisiejszym kształcie powstała pod koniec I połowy XVIII wieku, gdy została odbudowana po pożarze. Wcześniejsza, zapewne szachulcowa, powstała natomiast pod koniec XVII wieku, ale także spłonęła (1725 r.). Finalnie powstał więc murowany kościół orientowany w stylu barokowym, zlokalizowany w ścisłym centrum miasteczka. Kościół nie jest otoczony żadnym ogrodzeniem. Teren wokół niego jest zadbany. Budynek można spokojnie obejść dookoła i pooglądać całkiem sporo płyt nagrobnych (według źródeł są to płyty z XVII-XVIII w.). W pierwszej chwili nie zwraca się na to uwagi, ale kościół ma ciekawy kształt. Wąska nawa główna ograniczona jest trójbocznymi zakończeniami (od zachodniej strony jednym z boków tego zakończenia jest wieża), a główna część świątynia rozszerzona…

  • Gubin - Krzyże pokutne
    Gubin,  Krzyże pokutne

    Gubin – Krzyże pokutne

    Przy skrzyżowaniu ulic Śląskiej i Kołłątaja stoją trzy kamienne krzyże pokutne, mając w tle specjalny murek, który prawdopodobnie ma je chronić, a jednocześnie jakoś zwrócić na nie uwagę. A dlaczego te krzyże tutaj stoją? Niczego pewnego nie wiemy. Zgodnie z tablicą informacyjną pochodzą z lat 1453 i 1459. Nie ma w ich przypadku specjalnych wątpliwości, że rzeczywiście krzyże pokutne, ponieważ mają dość wyraźnie wyryte kształty przypominające narzędzia zbrodni. Na wspomnianej tablicy informacyjnej opisano legendy mające wyjaśnić powód postawienia krzyży. Podobno miała je postawić rodzina trzech braci, wśród których doszło do śmiertelnej bójki o jajko. Inna z legend mówi o bójce trzech rzeźników o szynkę. Ile jest w tym prawdy? Nie…

  • Górzyn - Wieża mieszkalna i dzwonnica
    Górzyn

    Górzyn – Wieża mieszkalna i dzwonnica

    Oba obiekty znajdują się w odległości kilku metrów od siebie, stojąc aktualnie na terenie szkoły podstawowej, naprzeciw kościoła Niepokalanego Poczęcia NMP. Niewiele wiadomo o wieży, poza tym, że ma rodowód średniowieczny (pochodzi z XIV lub XV wieku), w dolnej części zbudowana jest z kamienia polnego i rudy darniowej, a w górnej z cegły. Dach jest zdecydowanie nowoczesny, ale zapewne dzięki niemu budowla przetrwała. Jaka była funkcja wieży, tego do końca nie wiadomo. Prawdopodobnie służyła do celów mieszkalnych i obronnych. Stojąca obok drewniana dzwonnica pochodzi prawdopodobnie z XIX wieku i wciąż pełni swoją pierwotną funkcję. I to chyba wszystko co można o niej napisać. Niemniej warto odnotować, że obie te wieże…

  • Gołaszyn - Krzyż kamienny
    Gołaszyn,  Krzyże pokutne

    Gołaszyn – Krzyż kamienny

    Krzyż stoi przy drodze nr 333, przy skrzyżowaniu z drogą prowadzącą na Rejów w północnej części wsi. I choć teoretycznie jest łatwy do znalezienia, to jednak wysoki nasyp głównej trasy sprawia, że krzyż stojący w trawie jest niewidoczny. Dopiero po skręcie we wspomnianą drogę na Rejów może go zauważyć ten, kto wie, że krzyż tam stoi. Nie wiadomo dlaczego tam stoi, nie wiadomo od kiedy. W internecie można znaleźć zdjęcia z 2011 r., gdy stała przy nim tabliczka informująca, że jest to krzyż pokutny. Teraz nie jest to już takie pewne. Są oczywiście jakieś lokalne legendy mówiące o rzeźnikach oraz handlarzach bydła (informacja z Wikipedii), ale tak naprawdę wiadomo tylko…

  • Gębice - dawny park pałacowy
    Gębice

    Gębice – Dawny park pałacowy

    Do 1945 roku istniał w Gębicach pałac, będący rezydencją rodziny von Schönaich. Pałac wzniesiono w XVI wieku, a swoją neorenesansową formę otrzymał w XIX wieku, kiedy to również zaprojektowany został otaczający go park. Niestety, budowla nie przetrwała zawieruchy wojennej, bowiem została spalona przez Armię Czerwoną, a to co z niej zostało rozebrane dwadzieścia kilka lat później. W dawnym parku, mającym wciąż spory urok, choć zdziczałym, zostało samo miejsce po pałacu (zarośnięte gruzowisko) oraz pojedyncze elementy ozdobne dawnego placu. Pozostały również ścieżki, którymi można pospacerować, oczko wodne, a drzewa są malowniczo obrośnięte. W sumie całkiem ciekawe miejsce.

  • Gębice - Ruiny kościoła ewangelickiego
    Gębice

    Gębice – Ruiny kościoła ewangelickiego

    Dawna murowana świątynia została zbudowana w XV wieku, natomiast w XVIII wieku zyskała elementy barokowe i stała się ewangelickim kościołem przypałacowym. Od północno-wschodniej strony dobudowano kaplicę z kopułą, jakby niepasującą do całości. Wewnątrz były wejścia do starej i nowej krypty. Przez okno można spojrzeć i zobaczyć fragment empor, które w tym opuszczonym kościele robią ciekawe wrażenie. Swego rodzaju popularność w internecie świątynia uzyskała dzięki remontowi, który został przeprowadzony w latach 2016-2017. Stary, grożący zawaleniem, dach został wymieniony na nowy. Budynek pewnie stracił wizualnie na zewnętrznym klimacie, ale teraz jest szansa, że przetrwa dłużej. Nie wiem czy jest jakiś pomysł na jego wykorzystanie. Póki co jest zamknięty.

  • Drwalewice - Pałac
    Drwalewice

    Drwalewice – Pałac

    Pałac na dość charakterystyczny wygląd dzięki nieregularnej budowie. Uroku dodają mu niewątpliwie wieża, różnego rodzaju wystające ozdoby architektoniczne, attyki, a także balkon nad wejściem oparty na gryfach, nad który widnieje kartusz herbowy. Pałac jest niekiedy widoczny z drogi nr 283. Ostateczny kształt budowla uzyskała w II połowie XIX wieku, gdy na murach dawnego dworu wzniesiono ten neogotycki pałac. Do dziś widać wysokie podpiwniczenie, a od wschodniej strony także spore podpory. Patrząc z daleka budynek wygląda na całkiem zadbany, ale podejście bliżej unaocznia niestety powybijane szyby, zastąpione częściowo deskami. Mimo wszystko przetrwało tutaj całkiem sporo delikatnych detali. Widziałem na jakimś portalu, że pałac był wystawiony do kupienia. Remont na pewno nie…

  • Brzeźnica - Kościół św. Marii Magdaleny
    Brzeźnica

    Brzeźnica – Kościół św. Marii Magdaleny

    Obecna świątynia jest barokową budowlą, która powstała na początku XVIII wieku na miejscu starszego kościoła, który istniał tutaj zapewne już w wieku XIII, gdy wieś został przekazana augustianom (zakonnice byli tutaj obecni aż do 1810 roku). Nie udało mi się wejść do środka, ale już z zewnątrz widać, że kościół ma bardzo urozmaiconą bryłę. Jako bazylika posiada wyższą nawę główną oraz niższe nawy boczne z półkolistymi klatkami schodowymi. Dalej w kierunku prezbiterium zaprojektowano także nawę poprzeczną, czyli transept, ozdobioną dekoracyjnymi szczytami. Charakterystyczna jest na pewno wysoka wieża z mansardowym dachem. Ze źródeł można dowiedzieć się, że we wnętrzu zachowało się oryginalne wyposażenie. Przy kościele stoi nieco młodsza od niego barokowo…

  • Bogaczów - Dwór
    Bogaczów,  Dwory

    Bogaczów – Dwór

    Dwór w Bogaczowie zlokalizowany jest przy głównej drodze, w południowej części wsi, czyli od strony Nowogrodu Bobrzańskiego. Zbudowany jest na planie prostokąta, a aktualny kształt jest wynikiem przebudowy, która miała miejsce po scaleniu dwóch tutejszych majątków. Powstał wówczas barokowy obiekt z mansardowym dachem. Pierwotny dwór powstał prawdopodobnie w XVI wieku. Po wspomnianej przebudowie w dworze zamieszkał zarządca folwarku. Obiekt miał sporo szczęścia i dziś jest w bardzo dobrym, użytkowany w celach mieszkalnych. W okresie powojennym, podobnie jak wiele takich obiektów, użytkowany był przez PGR, a od 1989 roku znajduje się w rękach prywatnych. Ponieważ teren wokół dworu jest obsadzony roślinnością, ciężko jest całościowo przyjrzeć się części frontowej. Można zauważyć, że…

  • Bogaczów - Kościół św. Wawrzyńca
    Bogaczów,  Powiat zielonogórski

    Bogaczów – Kościół św. Wawrzyńca

    Bogaczowski kościół jest gotycką budowlą, której powstanie datuje się na XIV wiek. Zbudowany jest z kamienia polnego i rudy darniowej, a dzięki temu, że nie jest otynkowany prezentuje się bardzo atrakcyjnie. Niewątpliwie uwagę zwraca bardzo wysoka wieża, świadcząca zapewne o zamożności miejscowych właścicieli. Wieża została dobudowana od strony zachodniej w XVI wieku, czyli zapewne w okresie zbliżonym do powstania pierwszej wersji pałacu. Od strony północnej dodano zakrystię. Całość prezentuje się naprawdę okazale. Teren otoczony jest kamiennym murem, a wejściem jest otynkowana brama. Niewątpliwego uroku dodają płyty nagrobne, wmurowane w różne części zewnętrznych ścian kościoła. Głęboko umieszczone okna oraz drzwi, szczególnie w części prezbiterialnej, podkreślają wiekowość tej świątyni. Nie udało mi…

  • Bogaczów - Pałac
    Bogaczów,  Pałace

    Bogaczów – Pałac

    Pałac w Bogaczowie zlokalizowany jest w środku wsi. Naprzeciw kościoła, w oddali widać jego pięknie odnowioną bryłę. Zgodnie z informacjami jego początki datuje się na XVI wiek, kiedy to powstał zbudowany na planie prostokąta obiekt. Pierwsza ważna przebudowa na barokową rezydencje miała miejsce na przełomie XVII i XVIII wieku, natomiast w latach 60-tych XIX wieku dobudowano dwa skrzydła, dzięki czemu całość uzyskała kształt litery U, a całość przykryta była dachem mansardowym. 30 lat później, pomiędzy skrzydła wciśnięto dodatkowy element wejściowy z dachem dwuspadowym i taka forma budynku przetrwała do dziś. W okresie powojennym pałac był użytkowany m.in. przez PGR oraz technikum. Ostatnim publicznym gospodarzem był dom dziecka, który opuścił budynek…

  • Bielice - Pałac
    Bielice

    Bielice – Pałac

    Ten neogotycki pałac powstał prawdopodobnie w latach 1865-67, po przejęciu majątku przez rodzinę von Rosenegk. Charakteryzuje się bardzo różnorodną bryłą, w której wyróżnić można ryzality, wieżę z krenelażem, portyk wejściowy, ozdobne szzcyty. Miałem okazję bawić się tutaj na weselu w 2019 r., więc wiem, że od strony parku jest również spory taras, z którego można podziwiać tutejszy teren. Największą zagadką i fenomenem tego miejsca jest jednak to, że ten pałac w ogóle przetrwał tutaj, w tak dobrym stanie z kilkoma oryginalnymi elementami stolarki. Jak większość tego typu był użytkowany przez PGR, ale w latach 90-tych został przejęty przez prywatnego właściciela, który o ten zabytek zadbał. Aktualnie jest to oczywiście nadal…

  • Biecz - Kościół MB Częstochowskiej
    Biecz

    Biecz – Kościół Matki Boskiej Częstochowskiej

    Dzisiejszy kościół pw. MB Częstochowskiej pierwotnie został zbudowany jako świątynia protestancka. Z dostępnych informacji wynika, że pochodzi z 1721 roku, a więc jest nieco starszy od tutejszego założenia pałacowego. Kościół wzniesiono na wzgórzu będącym chyba najwyższym punktem w okolicy, więc jest dobrze widoczny z dalszej odległości. Bardzo ciekawy jest kształt obiektu. Zbór ewangelicki powstał na planie krzyża greckiego, co nie jest jakimś rzadkim pomysłem, ale w tym przypadku ramiona krzyża nie są mocno zaznaczone. więc całość przypomina nieco kwadrat. Ten całościowy kształt nieco zaburza zbudowana, oczywiście od wschodniej, strony półkolista absyda. Budynek powstał z cegły, nie jest otynkowany. Aktualnie jest to kościół filialny parafii w Brodach. Nie udało mi się…

  • Biecz - Zespół pałacowy - budynek bramny
    Biecz,  Pałace,  Powiat żarski

    Biecz – Zespół pałacowy

    Jeśli już ktoś będzie jechał drogą nr 286 z Lubska w kierunku Gubina, musiałby naprawdę postarać się, żeby nie zauważyć wysokiego, efektownego, choć zaniedbanego budynku bramnego, który otwiera możliwość wejścia na teren dawnego założenia pałacowego, które należało do rodziny von Wiedebach. W dzisiejszych pozostałościach tego założenia można jeszcze zobaczyć budynek bramny, oficynę, pałac oraz resztki dawnego parku. Wg dostępnych informacji budowle pochodzą z XVIII wieku. Wysoka wieża budynku bramnego jest na tyle charakterystyczna, że nie można pomylić jej z żadnym innym zabytkiem w naszym regionie. Zwieńczona niegdyś efektownym hełmem, którego pozostałości można jeszcze zobaczyć, doskonale widoczna z drogi zaprasza, żeby podejść bliżej i zapoznać się z historią tego miejsca. Wciąż…

  • Kożuchów,  Kultura i sztuka,  Powiat nowosolski

    Kożuchów – Lapidarium rzeźby nagrobnej

    Przy ul. 1 Maja (droga wyjazdowa nr 296 w kierunku Żagania), naprzeciw kościoła św. Ducha stoi sobie niby zwyczajny otynkowany na szaro mur z ewidentnie zabytkową bramą z częściowo oryginalnymi okuciami. Na co dzień brama jest zamknięta, więc sporo osób mija po prostu ten teren. Obawiam się, że niemała część mieszkańców Kożuchowa nie wie co znajduje się za murem i niespecjalnie ich to interesuje. Wejście wymaga umówienia się z przewodnikiem w Centrum Kultury „Zamek”. Przyznam, że kiedy po raz pierwszy otworzyła się przede mną ta brama, to prawie mnie zamurowało, bo spodziewałem się kilku ścian z płytami nagrobnymi, a wszedłem na teren bardzo starego ewangelickiego cmentarza. Wkroczyłem w zupełnie inny…

  • Jarogniewice

    Jarogniewice – Kościół św. Antoniego

    Świątynia znajduje się w środku dawnej wsi, przy głównej drodze, więc nie można jej nie zauważyć. Powstała w połowie XVIII wieku jako zbór ewangelicki o konstrukcji szachulcowej, na planie ośmiokąta. Po nieco ponad stu latach budynek został obmurowany. Ciekawym elementem jest wieńcząca dach latarnia. Od południowej strony znajduje się kamienna dzwonnica. Wewnątrz uwagę zwracają empory, charakterystyczne dla świątyń protestanckich, a także prawdopodobnie barokowe ołtarz oraz ambona. Na suficie bardzo ładnie są wkomponowane fragmenty stropu ze zburzonego Kościoła Łaski w Kożuchowie.

  • Gołaszyn

    Gołaszyn – Kościół św. Marcina

    Niewielki XIV-wieczny kościółek zbudowany z kamienia polnego w swojej pierwotnej wersji byłby zapewne podobny do kilku okolicznych wiejskich świątyń pochodzących z tego okresu (np. Mirocin Dolny, Studzieniec). Tym co zdecydowanie wyróżnia tutejszy obiekt jest smukła wieża pochodząca z I połowy XVIII wieku, podwyższona 150 lat później oraz otynkowanie całości. Na przyporze wieży zostawiono nieotynkowany fragment (świadek) po remoncie z 2010 roku ujawniający ceglany Kościół położony jest w północno-zachodniej części wsi. Jadąc drogą nr 333 od strony Nowej Soli trzeba skręcić w prawo na skrzyżowaniu i przebyć ok. 300 metrów ulicą o nawierzchni z kostki. Teren kościoła od strony drogi otoczony jest murem z przyporami, pochodzącym prawdopodobnie z XV wieku. Od…

  • Bytom Odrzański

    Bytom Odrzański – Pozostałości dawnego mostu

    Dziś brakuje mostów na Odrze, szczególnie na odcinku pomiędzy Nową Solą a Głogowem. Warto jednak pamiętać, że przed wojną był jeszcze jeden most – w Bytomiu Odrzańskim. Został otwarty 16 czerwca 1907 roku, a przygotowany został oczywiście w fabryce Georga Beuchelta w Grünbergu, czyli w późniejszym zielonogórskim Zastalu. Z informacji, które są dostępne na tablicy po „miejskiej” stronie dawnego mostu można dowiedzieć się, że całość miała niespełna kilometr długości (dokładnie 944 metry) oraz 9,60 m szerokości, czyli na dzisiejsze warunki był dość wąski. Zniszczony został przez wojska niemieckie podczas ofensywy Armii Radzieckiej 10 lutego 1945 roku i nie został już odbudowany. Co ciekawe, na prawym brzegu Odry wciąż stoją bardzo…

  • Parki,  Zatonie

    Zatonie – Park książęcy

    Park założony przy rezydencji księżnej Doroty de Talleyrand-Périgord aktualnie zajmuje teren o powierzchni 52 ha, przy czym niespełna 30 ha stanowi dawne założenie parkowe, które zostało opracowane po 1840 r. w oparciu o starsze ogrody. Bliżej pałacu można spacerować alejkami z białymi mostkami, natomiast od fontanny przy głównym wejściu do pałacu może wybrać się aleją lipową na dłuższą przechadzkę w głąb parku. Jego główną część tworzy Łąka Joanny z rozłożystym dębem Talleyranda. Dalej widoczny z jest kopiec z altaną różaną, do której wchodzi się ścieżką wiodącą wokół tegoż kopca. Z altany można rozciąga się panorama na łąkę oraz widoczny w oddali pałac, a wewnątrz kopca znajduje się grota. Projekt parku…

  • Świdnica - OSiR "Bunkier"
    Dla dzieci,  Świdnica

    Świdnica – OSiR Bunkier

    Około 3 km od centrum Świdnicy (w kierunku południowym) zlokalizowane są dwa sporej wielkości bunkry mające ok. 20 metrów średnicy oraz 15 metrów wysokości. Powstały prawdopodobnie w 1938 roku, jednak nie zostały ostatecznie ukończone, wobec czego ich ostateczne przeznaczenie nie jest do końca jasne. W jednym z bunkrów podczas wojny mieściło się niemiecki radio wojskowe z ówczesnego Wrocławia. Jeden z bunkrów w 1994 roku został zaadaptowany na ośrodek przez Zielonogórski Klub Karate. Obecnie jest tu dobrze znany zielonogórzanom Ośrodek Sportu i Rekreacji „Bunkier”, organizujący własne imprezy dla dzieci, a także zamknięte imprezy dla różnego rodzaju grup (m.in.klasy, firmy, kluby sportowe). W ramach różnego rodzaju atrakcji, których jest coraz więcej, są…

  • Świdnica - Zalew Świdnicki
    Dla dzieci,  Świdnica

    Świdnica – Zalew Świdnicki

    Zalew świdnicki to tak naprawdę dwa zbiorniki retencyjne, położone przy drodze prowadzącej w kierunku Leśniowa Wielkiego, które zostały oficjalnie otwarte 31 sierpnia 2014 r. Formalne funkcje zbiorników to dbanie o odpowiedni poziom wody w lasach oraz ochrona przeciwpożarowa, co nie przeszkadza w wykorzystywaniu ich jako atrakcji turystycznej oraz miejsca wypoczynku. Większy ze zbiorników posiada plażę, na której w 2019 roku nawieziono sporo piasku. Wcześniej była to plaża bardziej trawiasta, a unijne dofinansowanie przez pięć lat przewidywało te oficjalne zastosowanie. Obok zalewu powstała aleja lipowa, która stanowi część całkiem przyjemnej ścieżki wokół zbiorników. Można tutaj całkiem przyjemnie spędzić czas, zdarzało mi się poobserwować ptaki (widziałem tu m.in. gęś krótkodziobą) oraz nietoperze,…

  • Niwiska - Park pałacowy
    Niwiska

    Niwiska – Pałac i park pałacowy

    Wyjeżdżając z Niwiska w kierunku Żagania mijamy po lewej stronie dwie kolumny, będące pozostałością po bramie prowadzącej przez rozległy park do pałacu. Dawna rezydencja powstała pod koniec XVIII wieku w wyniku przebudowy wcześniejszego dworu. Pałac, choć całkiem spory (ma ok. 50 metrów długości), jest na tyle ukryty w parkowych drzewach, że ciężko jest zrobić jakieś sensowne jego zdjęcia.Dziś jest to po prostu budynek mieszkalny ogrodzony dość wysokim płotem. Park, choć przez długi raczej dbający sam o siebie, dziś pozwala na to, żeby pochodzić sobie dawnymi alejkami. Część powierzchni zajmują zbiorniki wodne, a wchodząc od strony kościoła można dojść do miejsca pozwalającego na zorganizowanie grupowego spotkania. W zaroślach można znaleźć także…

  • Zabytki techniki i przemysłu,  Łagów Lubuski

    Łagów – Wiadukt kolejowy

    Nad drogą wyjazdową z Łagowa w kierunku na Żelechów znajduje się malowniczy wiadukt kolejowy, będący częścią linii Toporów – Międzyrzecz. Na co dzień nie jeżdżą tu już niestety pociągi, ale w lecie wciąż zdarzają się kursy turystyczne, m.in. z Zielonej Góry. Wiadukt ma 40 metrów długości oraz 25 metrów wysokości. Generalnie zbudowany jest z cegieł, uzupełniony betonem i innymi materiałami. Podłoże pod górne barierki oraz schody prowadzące na nasyp wykonano z granitu.

  • Klenica - Pałac myśliwski
    Klenica

    Klenica – Pałac myśliwski

    Pod koniec XVIII wieku dobra klenickie zakupiła rodziny Biron, więc w pewnym momencie zarząd przejęła dobrze znana w naszym regionie Dorota de Talleyrand-Périgord, córka Piotra Birona. Zięciem jej córki został Antoni Wilhelm Radziwiłł i to on w 1884 roku wybudował na obrzeżach istniejącego wówczas parku krajobrazowego pałac myśliwski. Jako że właściciele nie mieszkali tu na stałe, część budynku zajmował zarządca posiadłości. Pałac składa się z części głównej oraz skrzydła. Architektura jest dość zróżnicowana dzięki wieżyczkom, ryzalitom oraz balkonom. Całość przedstawia się interesująco, szczególnie ze stawem znajdującym się między główną ulicą Klenicy a pałacem. Pałac widoczny jest z głównej ulicy, w środkowej części wsi. Po wojnie mieściły się tutaj biura miejscowego…

  • Tarnów Bycki - Trakt Pruski
    Parki,  Powiat nowosolski,  Tarnów Bycki

    Tarnów Bycki – Trakt Pruski

    Trakt Pruski jest dawną drogą prowadzącą z kierunku zachodniego do zamku rodziny Schönaich w dzisiejszym Siedlisku. Trakt znalazłem przypadkiem, szukając jakiegoś miejsca na spacer z żoną. Niby jest to jedna z wielu dróg prowadzących przez pola i las, ale w tym przypadku niewątpliwego uroku dodają obsadzone po obu strony traktu dęby oraz liczne malownicze oczka wodne. Trasa ma ok. 2 km długości, więc spokojnie można ją pokonywać pieszo lub rowerem. W sieci znalazłem informację, że trakt powstał na początku XIX wieku, więc prosto licząc dęby mają już ponad 200 lat. Po dojściu do Odry widoczny jest cel traktu, czyli znajdujący się na drugim brzegu zamek Carolath, a dokładniej rzecz ujmując…

  • Stany - Most kolejowy
    Powiat nowosolski,  Stany,  Zabytki techniki i przemysłu

    Stany – Most

    Most kolejowy na trasie Wolsztyn – Nowa Sól powstał 1905 roku w fabryce Georga Beuchelta w ówczesnym Grünbergu. Ma 642 metry długości, co sprawia, że jest jednym z najdłuższych metalowych mostów kolejowych w Europie z najdłuższym przęsłem nurtowym o długości 100,01 m. Charakterystycznym elementem są strażnice, które pierwotnie znajdowały się na obu brzegach. Obecnie dwie strażnice pozostały od strony Otynia. Most działał zgodnie ze swoim przeznaczeniem do 1945 r., kiedy to przęsło nurtowe zostało wysadzone przez cofające się wojska niemieckie. Przywrócony został do użytku w 1955 roki i działał do 1997 roku. W czasie wielkiej powodzi uszkodzone zostały tory kolejowe koło Bobrownik, co spowodowało, że linia została ostatecznie zamknięta. Przez…

  • Żagań - Wieża Bismarcka
    Żagań

    Żagań – Wieża Bismarcka

    Żagańska wieża, podobnie jak inne budowle o tej nazwie, upamiętnia twórcę i pierwszego kanclerza II Rzeczy Otto von Bismarcka. Wieża budowana była 11 miesięcy, a jej otwarcie nastąpiło pod koniec czerwca 1909 roku. Z arkadami, tarasem i prowadzącymi do niego schodami, a także z ozdobnym wejściem, nad którym znajduje się lew kamienna wieża prezentuje się bardzo ciekawie, jednak teren wokół niej nie jest specjalnie zadbany, a ślady palenia ognia oraz dziura wybita pod arkadami pokazują, że nie ma pomysłu ani na jej remont, ani na wykorzystanie. Przez zabezpieczone wejście widać wąskie schody prowadzące koliście na górę, gdzie niegdyś był punkt widokowy oraz sala poświęcona kanclerzowi Bismarckowi. Wieża zlokalizowana jest we…

  • Dzietrzychowice - Wieża rycerska
    Dzietrzychowice

    Dzietrzychowice – Wieża rycerska

    Wjeżdżając do Dzietrzychowic od strony Starego Żagania można lewej stronie zobaczyć kamienną budowlę. Jest to powstała prawdopodobnie w XIV wieku rycerska wieża mieszkalna, pełniąca niegdyś funkcję obronną. Wieża jest malowniczo położona i bardzo dobrze prezentuje się na zdjęciach od strony głównej drogi ze znajdującymi się przed nią terenami podmokłymi. Po II wojnie światowej budowla była prawdopodobnie opuszczona i stopniowo popadała w ruinę. Aktualnie wieża wygląda całkiem dobrze, co jest efektem prac prywatnego właściciela, aczkolwiek porównując obecny stan ze zdjęciami w internecie sprzed kilku lat, nie widać postępów w pracach. Początkowo może pewnie dziwić nowoczesny dach (inny niż na starych zdjęciach) oparty na ceglanej podbudowie. Wieża ma trzy kondygnacje, ale wewnątrz,…

  • Dzietrzychowice - Pałac
    Dzietrzychowice

    Dzietrzychowice – Pałac

    XIX-wieczny pałac znajduje się w okolicach kościoła, przy drodze prowadzącej w kierunku Starego Żagania. Jest to piętrowy, dość długi budynek z dziwną wieżyczką, która raczej nie pasuje do całości. Niestety, ściany zewnętrzne pozbawione są jakichkolwiek detali architektonicznych, pokryte brzydkim szarym tynkiem. Jedyną ekstrawagancją jest portyk z balkonem, który jednak w obecnym stanie do najpiękniejszych nie należy. Ciekawostką wyczytaną w książce K. Garbacza jest fakt, że wewnątrz pałacu znajdują się pozostałości XV-wiecznej wieży mieszkalnej, podobnej do tej, jaką można zobaczyć w zachodniej części wsi. Obok pałacu jest spory teren otoczony siatką, który kiedyś był parkiem. Budynek jest wciąż w całkiem niezłym stanie, przykryty nowym dachem, posiadający nowe okna i gdyby został…

  • Dzietrzychowice - Krzyż pokutny
    Dzietrzychowice,  Krzyże pokutne

    Dzietrzychowice – Krzyż pokutny

    Krzyż pokutny w Dzietrzychowicach znajduje się z prawej strony bramy prowadzącej na teren kościoła. Na starszych zdjęciach był dość dobrze widoczny, jednak obecnie jest niemal całkowicie zasłonięty przez coraz wyższe tuje, które posadzono wzdłuż muru. W zasadzie ciężko coś więcej napisać na temat tego krzyża oprócz tego, że jest całkiem spory i nie widać na nim narzędzia zbrodni. Obok krzyża stoi standardowa tabliczka informacyjna, nie podająca jednak szczegółów tego konkretnego obiektu.

  • Dzietrzychowice - Kościół św. Jana Chrzciciela
    Dzietrzychowice

    Dzietrzychowice – Kościół św. Jana Chrzciciela

    Kościół stoi w centrum wsi, obok głównego skrzyżowania. Dzięki dość wysokiej wieży jest widoczny z daleka. Podobnie jak kilka innych kościołów z tej parafii (Miodnica, Gorzupia Dolna), także i ten powstał pod koniec XIII wieku jako jednonawowa świątynia z prostokątnym prezbiterium, zbudowana jest z kamieni, a wieżę dobudowano w późnym średniowieczu. Inną podobną cechą jest to, że także tutaj w latach 1520-1668 świątynia należała do protestantów, po czym powróciła do katolików. Kolejnym wspólnym elementem jest mur otaczający teren wokół kościoła. Różnica polega na bramie, która w tym przypadku jest wyjątkowo okazała. Po wejściu na teren przy kościele, na południowej ścianie można zobaczyć wejście z gotyckim portalem uskokowym. Obok głównego wejścia…

  • Miodnica - Dwór obronny
    Miodnica

    Miodnica – Dwór obronny

    Przy głównej drodze Miodnicy stoi obiekt, na który zapewne mało który kierowca zwraca uwagę. W okolicach kościoła (łatwiej go zlokalizować), ale po drugiej stronie drogi, stoi dawny dwór obronny – dziś pokryty odpadającym szarym tynkiem, wyglądający coraz gorzej budynek mieszkalny o dziwnym kształcie. W skrzydle zachodnim (od strony głównej drogi) zobaczyć może kształty pierwotnych okien. Jak można się dowiedzieć z książki K. Garbacza, dwór powstał w I połowie XVI wieku na miejscu wcześniejszego zamku. Z ulicy tego nie widać, ale dwór ma kształt nieregularnej litery U, przy czym skrzydło północno jest dużo krótsze od południowego. Od strony bocznej dróżki było niegdyś główne wejście z gankiem, obecnie paskudnie obudowanym. Szkoda, że…

  • Miodnica - Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
    Miodnica

    Miodnica – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

    Kościół zlokalizowany jest bezpośrednio przy głównej drodze. Powstał, podobnie jak w pobliskiej Gorzupi Dolnej, w II połowie XIII wieku, a w XVI wieku dobudowano wieżę. Jest to jednonawowa świątynia z prostokątnym prezbiterium. Z bardziej charakterystycznych elementów można tu znaleźć w południowej ścianie ładnie wyeksponowany fragment dawnego portalu uskokowego. W miejscu wejścia wbudowane zostały epitafia. Teren wokół kościoła otoczony jest murem z bramą, która jednak nie posiada cech szczególnych. Wcześniej był to kościół parafialny pod wezwaniem św. Sebastiana. Aktualnie, podobnie jak kościół w Gorzupi Dolnej, miodnicka świątynia także należy do parafii w Dzietrzychowicach. Oba obiekty posiadają zresztą bardzo podobne nowe witraże.

  • Gorzupia Dolna - Kościół św. Jerzego
    Gorzupia Dolna

    Gorzupia Dolna – Kościół św. Jerzego

    Kościół znajduje się blisko głównej drogi przebiegającej przez wieś, więc jest widoczny z daleka. Zbudowany został w II połowie XIII wieku, a obecnie najbardziej charakterystycznym elementem na zewnątrz jest XVI-wieczna wieża, wyglądająca zresztą na starszą dzięki biforiom. We wschodniej ścianie zachowało się oryginalne ostrołukowe okno (oczywiście z nowym witrażem), pod którym znajdują się płyty nagrobne. Teren przykościelny otoczony jest kamiennym murem, rozpadającym się niestety od zachodniej strony. Od strony ulicy znajduje się zbudowana na planie kwadratu XVIII-wieczna kaplica grobowa. Z zewnątrz wygląda trochę jak zwykły klocek z nowymi drzwiami i oknem. Aktualnie pełni najwyraźniej szeroko pojętą funkcję organizacyjną. Kościół należy do parafii w Dzietrzychowicach.

  • Wichów - Dzwonnica
    Wichów

    Wichów – Dzwonnica

    Na skrzyżowaniu głównej ulicy Wichowa oraz drogi prowadzącej na Kożuchów stoi ciekawa kamienno-ceglana dzwonnica. Na wieży znajduje się zegar na każdej z czterech ścian. Z innych informacji można znaleźć właściwie można tylko te, że dzwonnica powstała na przełomie XIX oraz XX wieku, a służyła zarówno katolikom oraz protestantom, jako że we wsi znajdowała się także nieistniejąca już świątynia ewangelicka.

  • Wichów - Kościół św. Marcina
    Wichów

    Wichów – Kościół św. Marcina

    Kościół zlokalizowany jest w centrum wsi, przy skrzyżowaniu z drogą na Brzeźnicę. Zbudowany został pod koniec XIII wieku z kamienia narzutowego. Charakterystycznymi elementami są przede wszystkim czworoboczna wieża (połowa XVI wieku) z ceglanym szczytem i dachem dwuspadowym oraz wysokie i wąskie okna od strony wschodniej i południowej. Nie ma tutaj absydy, a prezbiterium ma kształt prostokątny. Teren otoczony jest murem kamiennym z dwoma bramami. Od strony wieży o kościół oparta jest kamienne epitafium. Z zewnątrz kościół nie robi oszałamiającego wrażenia, jednak z książki K. Garbacza można dowiedzieć się, że wewnątrz można zobaczyć ciekawe zabytkowe wyposażenie.

  • Wiechlice - Dawne lotnisko wojskowe
    Wiechlice,  Zabytki techniki i przemysłu

    Wiechlice – Dawne lotnisko wojskowe

    Początki związku tego terenu z wojskiem sięgają czasów I wojny światowej, gdy zaczynano doceniać przewagę jaką daje możliwość atakowania z powietrza. Początkowo był tutaj obóz jeniecki. Lotnisko powstało prawdopodobnie w latach 30-tych, czyli już po dojściu Adolfa Hitlera do władzy. M.in. z lotniska Sprottau 1 września 1939 roku startowały niemieckie samoloty w celu atakowania celów na terenie II Rzeczypospolitej. W styczniu 1945 roku, czyli formalnie jeszcze w trakcie II wojny światowej, lotnisko zostało przejęte przez Armię Radziecką, która stacjonowała tutaj do września 1992 roku. Wokół lotniska powstało całe miasteczko łącznie z osiedlami mieszkaniowymi, szkołą, kinem i sklepami. W 1994 roku powstała Spółdzielnia Mieszkaniowa „Lotnisko”, a w dawnym radzieckim wojskowym miasteczku…

  • Wiechlice - Pałac
    Pałace,  Wiechlice

    Wiechlice – Pałac

    Pałac powstał pod koniec XVIII wieku, wybudowany przez kolejnego właściciela tych dóbr – Georga Siegmunda Neumanna, którego potomkowie zarządzali tym terenem aż do 1945 roku. Pałac znajduje się w północnej (starszej) części Wiechlic i zdecydowanie łatwiej dojechać tutaj od strony Szprotawy (kierunek na Niegosławice). W czasach powojennych pałac należał do miejscowego PGR-u, a mieściły się w nim biura oraz mieszkania. Jak wiele tego typu obiektów pałac został opuszczony i zaczął popadać w ruinę. Jego drugie życie zaczęło się w 2007 roku, gdy został kupiony przez prywatnego właściciela. Dziś nie tylko pałac, ale także dawne zbudowania gospodarcze, zostały zaaranżowane na obiekty turystyczno-wypoczynkowe o wysokim standardzie. Charakterystycznym elementem pałacowego frontu jet portyk,…

  • Henryków - Pałac
    Henryków,  Pałace

    Henryków – Pałac

    Henryków leży przy drodze ze Szprotawy na Niegosławice, aczkolwiek do pałacu trzeba z tej drogi skręcić do „centrum” wsi. Pałac z tej głównej drogi jest dobrze widoczny. Budynek powstał pod koniec XVIII wieku, a 1826 przeprowadzona została przebudowa w stylu klasycystycznym, dzięki której pałac uzyskał dzisiejszy wygląd. Po wojnie obiekt został przejęty przez miejscowy PGR. Aktualnie pełni funkcje hotelowe. Jak można przeczytać na stronie internetowej hotelu, prace przystosowujące dawne dobra do celów turystycznych zostały przeprowadzone pod koniec XX wieku. Muszę przyznać, że pałac prezentuje się bardzo ciekawie, tak jakby nadal rządzili tutaj dawni właściciele. Teren otoczony jest odnowionymi dawnymi budynkami gospodarczymi.

  • Dąb Chrobry - maj 2016 r.
    Pomniki przyrody,  Powiat żagański

    Dąb Chrobry

    Jeden z najstarszych dębów w Polsce formalnie przypisywany jest do dolnośląskiej miejscowości Piotrowice, jednakże samo drzewo znajduje się na terenie województwa lubuskiego, w obszarze zarządzania nadleśnictwa Szprotawa. Szacuje się, że drzewo wyrosło ok. 1250 roku. Zgodnie z informacjami dostępnymi na Wikipedii, w 1906 roku obwód ówczesnego Wielkiego Dębu (Grosse Eiche) wynosił 8,61 m. Drzewo ma 26 metrów wysokości, a jego objętość drewna kwalifikowała je jako największy dąb w Polsce i trzeci w Europie Środkowej. Niestety, 18 listopada 2014 dąb został po raz kolejny podpalony i tym razem zniszczenia okazały się na tyle duże, że w kolejnych latach liście były wypuszczane jedynie w niewielkiej części. Choć fakt, że drzewo przeżyło pożar…

  • Witków - Kościół Matki Bożej Rokitniańskiej i św. Michała
    Witków

    Witków – Kościół Matki Bożej Rokitniańskiej i św. Michała

    Efektownie wyglądający kościół, zbudowany z kamieni polnych i rudy darniowej zlokalizowany jest w centrum wsi, przy głównej drodze. Powstał w II połowie XIV wieku. Charakterystycznymi elementami są stosunkowo wysoka wieża oraz wysoki dwuspadowy dach.. Teren wokół kościoła otoczony jest kamiennym murem, a wejściem jest budynek bramny. Niestety na co dzień brama jest zamknięta, więc wejście nie jest możliwe. Można jednak podejrzeć widoczne od południowej strony: portal oraz przybudowaną kaplicę. Z drugiej strony prezbiterium przybudowana jest zakrystia. Kościół jest dość wąski, więc nawet z zewnątrz można domyśleć się, że jest to świątynia jednonawowa. Z książki K. Garbacza można dowiedzieć się, że wewnątrz znajduje się gotycki ołtarz. Patrząc dziś na odnowiony kościół…

  • Witków - Wieża rycerska - koniec 2020 r.
    Powiat żagański,  Witków,  Zamki

    Witków – Wieża rycerska

    Wieża rycerska w Witkowie jest unikalną budowlą tego typu na naszym terenie. Według dostępnych informacji powstała w II połowie XIV wieku. Z tego czasu pozostały sklepienia i mury na parterze. Na pierwszym piętrze zachowały się pozostałości fresków, oczywiście dotyczących tematyki religijnej. I generalnie te dwie kondygnacje kryją najciekawsze rzeczy, a wygląd wyższych pięter jest efektem „prac” powojennych i raczej nie przypomina średniowiecznych budynków. Przed wieżą stoi parterowy budynek, nieco od niej młodszy, bo pochodzący z XV wieku. Budynkiem tym jest oficyna połączona podziemnym przejściem z wieżą, aczkolwiek przejście do pochodzi z II połowy XX wieku. Po raz pierwszy byłem w Witkowie ww wrześniu 2014 roku. Wówczas pomiędzy wieżą a drogą…

  • Szprotawa - Kościół Zbawiciela Świata
    Szprotawa

    Szprotawa – Kościół Zbawiciela Świata

    Późnoromański kościółek znajduje się w dzielnicy Puszczyków, nieco na uboczu. Żeby do niego dotrzeć  trzeba skręcić z ul. Kraszewskiego (obok krzyża pokutnego) w ul. Kościelną i przebyć jeszcze ok. 200 metrów. Kościółek jest niewielki, ale bardzo ładnie odnowiony i uratowany przez miejscową parafię polsko-katolicką w latach 90-tych. Nie udało mi się niestety wejść na teren kościelny, a zza płotu widać praktycznie tylko ścianę zachodnią, w której pozostawiono nieotynkowany świadek, dzięki czemu widać, że świątynia powstała przede wszystkim z rudy darniowej i kamienia polnego. Ciężko znaleźć bardziej szczegółowe informacje poza tym, że kościół do czasu remontu był niewykorzystany, a przed wojną był pod wezwaniem w. Anny.

  • Szprotawa - Krzyż pokutny
    Krzyże pokutne,  Szprotawa

    Szprotawa – Krzyż pokutny

    Krzyż znajduje się w dzielnicy Puszczyków przy skrzyżowaniu ulic Kraszewskiego (nr 4) oraz Kościelnej. Z informacji dostępnych w internecie można dowiedzieć się, że obecny budynek mieszkalny był niegdyś gospodą lub w tym miejscu była kiedyś gospoda. Na krzyżu jest prawdopodobnie wyryty miecz, choć przyznam, że ja „na żywo” go tam z bardzo nie dostrzegłem. Narzędzie zbrodni sugerowałoby, że jest to rzeczywiście krzyż pokutny. Jednocześnie pojawiają się także hipotezy, że jest to po prostu kamienny krzyż monolitowy, który z „pokutą” nie ma za wiele wspólnego.  

  • Szprotawa - Cmentarz żydowski
    Szprotawa

    Szprotawa – Cmentarz żydowski

    Formalnie Żydzi otrzymali pozwolenie na osiedlanie się w pruskich miastach w 1812 roku. Niewiele można znaleźć informacji o szprotawskim (dzielnica Puszczyków) kirkucie. Prawdopodobnie jego początki sięgają końca XIX wieku, a najbardziej okazałym elementem jest grobowiec rodziny Oppenheimerów. Nie zachował się dom przedpogrzebowy. Wśród pozostałych macew część ma pisownię niemiecką, a część hebrajską. Cmentarz znajduje się na uboczu, w niewielkim parczku, naprzeciw bramy ogrodów działkowych. Przeglądając teren na Street View w celu zlokalizowania cmentarza widziałem tam stary drewniany płot w kiepskim stanie, a po przyjeździe zobaczyłem teren otoczony nową siatką. To efekt prac przeprowadzonych w 2020 roku, dzięki którym teren został oczyszczony. I choć nie da się już naprawić wielu wcześniejszych…

  • Szprotawa - Kościół św. Andrzeja Apostoła
    Kościoły,  Szprotawa

    Szprotawa – Kościół św. Andrzeja Apostoła

    W dawnej wsi Iława, dołączonej do Szprotawy w 1925 roku, zobaczyć można romański kościółek, którego powstanie szacuje się na I połowę  XIII wieku, a jako fundatora wskazuje się ówczesnego władcę tych ziem – Henryka Brodatego. Świątynia podlegała przebudowom, szczególnie w XVI i XVIII wieku. Podczas powojennych prac przywrócono zamurowane wcześniej romańskie okna w absydzie. W książce autorstwa K. Garbacza podkreśla się zabytki możliwe do zobaczenia wewnątrz kościoła, ale niestety nie udało mi się ich zobaczyć. Charakterystycznymi elementami terenu wokół kościoła są na pewno kamienny mur oraz budynek bramny pełniący jednocześnie funkcję dzwonnicy. Starsza (niższa) część tegoż budynku pochodzi z XV wieku, a wewnątrz działa dzwon z 1414 roku.

  • Żagań - Zabudowa Starego Miasta
    Żagań

    Żagań – Zabytkowa zabudowa

    Podczas II wojny światowej zabudowa staromiejska Żagania dość mocno ucierpiała i do dziś ten teren w dużej mierze nie jest zagospodarowany, przez co miasto niewątpliwie traci wizerunkowo. Dziś możemy trochę wybiórczo zobaczyć jak wyglądała przedwojenna starówka. Oprócz wieży ratuszowej  zachowało się kilka kamienic barokowych i renesansowych w skrzydle północnym i południowym, I choć są odnowione, to jednak nie ratują ogólnej oceny ten specjalnej części tego zabytkowego miasta. Oprócz samej starówki mamy w Żaganiu pozostałości zabudowań książęcych, opisanych w innych miejscach. Jednak poza samą starówką także można zobaczyć kilka interesujących budynków.

  • Żagań - WIeża kościoła ewangelickiego
    Żagań

    Żagań – Wieża widokowa

    Wjeżdżając do Żagania od strony Nowogrodu Bobrzańskiego dobrze widoczna jest smukła ceglana wieża dawnej ewangelickiej świątyni, jednego z sześciu kościołów łaski (obiekty w Żaganiu oraz Kożuchowie zostały rozebrane w latach 60-tych XX wieku), powstałych na podstawie umowy altransztadzkiej pomiędzy cesarzem austriackim i królem Szwecji – wówczas najpotężniejszego państwa protestanckiego. Dzięki umowie na terenach katolickich mogły powstać świątynie protestanckie, pod pewnymi wszakże warunkami. W krypcie w przyziemiu wieży pochowani zostali przedstawiciele rodziny Biron, w tym także książę Piotr Biron. Po rozebraniu kościoła pozostawiono murowaną wieżę. Na początku XXI wieku przeprowadzono remont wieży i przeznaczoną ją na cele turystyczne. Z wysokości bardzo dobrze widać zarówno całe stare miasto, jak i okolice Żagania…

  • Żagań - Kościół Nawiedzenia NMP
    Krzyże pokutne,  Żagań

    Żagań – Kościół Nawiedzenia NMP

    Jest to bodajże jedyny zabytek architektoniczny Żagania znajdujący się w lewobrzeżnej części miasta. To bardzo ciekawy obiekt ze względu na swoją historię, wygląd oraz otoczenie. Zresztą kościół ma całkiem spory i ciekawy wpis na Wikipedii. Jak wiele żagańskich obiektów sakralnych, tak i ten ma związek z zakonem augustianów. Dzisiejszy wygląd generalnie jest wynikiem XVIII-wiecznej przebudowy, a początki kościoła w tym miejscu sięgają początków XV wieku. Charakterystycznym elementem jest na pewno wieżyczka z baniastym hełmem. Wokół świątyni powstał cmentarz, na którym chowano katolików, którzy w czasach reformacji nie mogli być korzystać ze wspólnego cmentarza z protestantami. Wewnątrz uwagą zwracają przede wszystkim sklepienia oraz boczne ołtarze Spora część wyposażenia niestety została usunięta…

  • Żagań - Kościół Ducha Świętego
    Żagań

    Żagań – Kościół Ducha św.

    Początki świątyni w tej lokalizacji sięgają prawdopodobnie czasów jeszcze przed sprowadzeniem do Żagania zakonu augustianów. Zakonnicy przejęli ówczesną kaplicę. Świątynia została zniszczona na początku wojny trzydziestoletniej, ale na jej miejscu dość szybko wybudowano nowy kościół. Dzisiejszy wygląd jest efektem prac z początku XVIII wieku (wyższa nawa, niższe prezbiterium, do którego dobudowana jest zakrystia) oraz z końca tegoż wieku (trochę niepasująca do całości wieża). Jedynie ściana frontowa posiada bogatsze zdobienia architektoniczne kontrastujące z dość prostym kształtem reszty kościoła. Wejście zdobione jest portalem oraz kartuszem z herbem zakonu augustianów. We wnękach znajdują się postacie świętych. Wejście pokazuje także jak podniósł się poziom ulicy. Kościół nie jest trudny do znalezienia, bowiem stoi przy…

  • Żagań - Kościół Krzyża Swiętego
    Żagań

    Żagań – Kościół Krzyża Świętego

    Idąc ul. Szprotawską spod bramy pałacu, w kierunku oddalającym od centrum dochodzimy ciekawego miejsce, gdzie stoi XIX-wieczny kościółek. Kościół, podobnie jak dawny szpital, na którego obrzeżach stoi, ufundowany został przez księżną Dorotę Talleyrand-Perigord pod koniec I połowy XIX wieku. Jest to budowla neogotycka, kamienno-ceglana, powstała z materiałów pozostałych po wcześniejszej kaplicy. Muszę przyznać, że kościół robi wrażenie dużo starszego, a surowy wygląd zewnętrzny kontrastuje ze ścianą frontową i nie zdradza wewnętrznych zdobień, które dają bardzo ciekawy efekt. Uwagę zwracają na pewno sklepienia, ołtarz, ambona i prospekt organowy. Warto zaznaczyć, że w kościele tym znajdują marmurowe grobowce m.in. księżnej Doroty Talleyrand-Perigord i choćby z tego powodu warto odwiedzić ciekawe i trochę…

  • Żagań - Pałac książęcy
    Parki,  Pałace,  Żagań

    Żagań – Pałac i park książęcy

    Żagański pałac ma długą i bogatą historię, która się samej końcówki XIII wieku, gdy książę Konrad II Garbaty po oddaniu dotychczasowego zamku zakonowi augustianów rozpoczął budowę nowej siedziby. Niebyt wiele wiadomo o tamtej warowni, która nie miała jakoś specjalnie wiele szczęścia, bowiem żadnemu z właścicieli nie było dane zakończyć własnej spójnej koncepcji. Czasy, gdy obiekt zaczął się zmieniał z budynku obronnego na rezydencję, to okres, gdy Żaganiem rządził książę Albrecht von Wallenstein, który wybudował czteroskrzydłową renesansową rezydencję obronną w I połowie XVII wieku. Po jego śmierci pałac został zniszczony przez mieszkańców, a kolejne zmiany nastąpiły po ok. 40 latach, gdy właścicielem został książę Lobkowitz. Okres największego rozkwitu rezydencji, to przejęcia…

  • Żagań - Budynek kamery książęcej
    Żagań

    Żagań – Budynek kamery książęcej

    Przechodząc ulicą Szprotawską nie da się nie zauważyć bramy prowadzącej na teren pałacu. Jednak warto także pamiętać, że po drugiej stronie ulicy jest niewielki pałacyk przeznaczony dla służby księcia Piotra Birona. Tzw. budynek kamery książęcej powstał w podobnym czasie co pałac księżnej Anny Doroty, czyli od koniec XVIII. Od wschodu budynek przystaje do odcinka murów obronnych biegnących wzdłuż ul. Wałowej. Od zaplecza można podziwiać naprawdę ciekawy widok, ponieważ cała wschodnia ściana zbudowana jest z kamieni. Za długo chyba lepiej jednak się nie przyglądać, bowiem swoją siedzibę ma tu obecnie Sąd Rejonowy. Pod względem zdobień architektonicznych nie da się oczywiście porównać pałacu księżnej oraz budynku służby, jednak na pewno korzystne wrażenie…

  • Żagań - Pałac księżnej Anny Doroty Biron
    Żagań

    Żagań – Pałac księżnej Anny Doroty Biron

    Pałac powstał w 1793 roku dla żony ówczesnego właściciela tych ziem Piotra Birona. Po śmierci księżnej Anny Doroty budynek zmienił swoje przeznaczenie – stał się siedzibą urzędu książęcych dóbr ziemskich. Budynek zlokalizowany jest obok dawnego kolegium jezuickiego, ok. 200 metrów od bramy prowadzącej na teren pałacu książęcego. Uwagę zwraca przede wszystkim front budynku z bogatymi zdobieniami w formie m.in. ryzalitu, pilastrów, gzymsów, nad którymi góruje spory tympanon z kartuszem herbowym. Aktualnie w dawnym pałacu swoją siedzibę ma Urząd Miasta, Burmistrz oraz Rada Miasta. Ponieważ dostęp na „zaplecze” jest utrudniony ze względu, tak naprawdę dopiero zdjęcia z góry pokazują, że obiekt ma kształt niezbyt wydłużonej podkowy. Byłem w Żaganiu m.in. w…

  • Żagań - Wieża ratuszowa
    Ratusze,  Żagań

    Żagań – Wieża ratuszowa

    Pierwszy żagański ratusz zbudowany został w I połowie XIV wieku, ale istniał tylko do roku 1486, kiedy to został zniszczony przez pożar. Ocalała wieża, która jednak została przebudowana w 1539 roku. Jednak także z tego okresu niewiele przetrwało do dnia dzisiejszego, bowiem sporą część górnego fragmentu wieży rozebrano w II połowie XIX wieku, a dzisiejszy wygląd, to efekt pracy architekta Lehoffera, który wzorując się na florenckim Starym Pałacu zaprojektował nowy wygląd w stylu włoskiego renesansu. Elementami najbardziej zwracającymi uwagę jest niewątpliwie loggia widokowa oraz blankowanie zwieńczające wieżę. Elementy XVI-wiecznej przebudowy podobno są widoczne w dolnych partiach wieży, gdzie przetrwały ówczesne sklepienia. Na stronie Urzędu Miasta znalazłem informację o herbie, który…

  • Żagań - Kościół sw. Apostołów Piotra i Pawła
    Kościoły,  Żagań

    Żagań – Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła (pofranciszkański)

    Początki świątyni sięgają czasów, gdy w Żaganiu przebywali franciszkanie, którzy zostali tu sprowadzeni w 1272 roku. Dziś jest to kamienny kościół, którego kształt jest wynikiem odbudowy po pożarze w 1485 roku. Przechodząc ul. Łużycką, wzdłuż południowej ściany, zwracają uwagę nieco dziwne proporcje, bo jest świątynia dość długa (ponad 55 metrów), a jednocześnie bardzo wąska (ok. 12 metrów). Wynika to z faktu, że jest to kościół jednonawowy, którego kamienne mury sprawiają wrażenie swego rodzaju tajemniczości. Po franciszkanach niezbyt wiele się ostało, bo obiekt przejęli najpierw ewangelicy, po których pozostała przede wszystkim wieża z początku XVII wieku. Następnie dwukrotnie właścicielami stali się jezuici, którzy przebudowali wieżę w stylu klasycystycznym. Największą pozostałością po…

  • Żagań - Mury miejskie - część północna z basztą
    Mury miejskie,  Żagań

    Żagań – Mury miejskie

    Zgodnie z dostępnymi źródłami Żagań posiadał umocnienia miejskie od I połowy XIII wieku, aczkolwiek dopiero pod koniec XIII wieku zaczęto wznosić budowle murowane. Dostęp do miast istniał przez trzy bramy: Żarską (od zachodu), Kożuchowską oraz Szprotawską, Na początku XI wieku rozpoczęła się przebudowa oraz wzmocnienie związane z rozrastaniem się miasta. Do dnia dzisiejszego przetrwało kilka fragmentów murów miejskich oraz dwie baszty. Najbardziej reprezentacyjnym miejscem związanym z dawnymi obwarowaniami jest pl. gen Stanisława Maczka, gdzie pozostał ponad 200-metrowy fragment z murów z basztą, a w miejscu dawnej fosy znajduje się skwer umożliwiający spacery i odpoczynek. Pas murów rozpoczyna się od dawnego zespołu poaugustiańskwigo. To dawna północna część obiektów mających zapewnić miastu…

  • Kościoły,  Powiat żagański,  Żagań

    Żagań – Kościół Wniebowzięcia NMP

    Na wspaniała świątynia jest częścią dawnego opactwa Kanoników Regularnych św. Augustyna. Augustianie pojawili się w Żaganiu w 1284 roku i otrzymali od miejscowego księcia kościół stojący prawdopodobnie na miejscu wcześniejszego romańskiego kościoła. Elementy obecnej budowli zaczęły pojawiać się w II połowie XIV, kiedy to powstało prezbiterium, które możemy oglądać obecnie. W II połowie XV wieku kościół ucierpiał podczas dwóch pożarów, po których rozpoczęła się odbudowa pozwalająca na zmiany w jego kształcie. Korpus został wówczas wydłużony w kierunku dzisiejszego wejścia głównego, dzięki czemu jest to aktualnie jeden z najdłuższych (o ile nie najdłuższy) kościołów w województwie lubuskim, a przy wschodniej ścianie nawy bocznej dostawiono potężną wieżę. Charakterystycznym elementem jest wysoki gotycki…

  • Kościoły,  Powiat żagański,  Żagań

    Żagań – Zespół poaugustiański

    Kompleks budynków znajduje się niedaleko rzeki, przy rondzie, przez które które przebiega droga nr 296. Zespół składa się z trzech głównych części: dzisiejszego kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, opactwa oraz konwiktu. Potoczna nazwa „Zespół poaugustiański” sugeruje, że chodzi o klasztor Augustianów, ale tak naprawdę w Żaganiu miał swoje miejsce Konwent Kanoników Regularnych reguły św. Augustyna. Obecne zabudowania klasztorne pochodzą z 1730 roku, gdy opactwo zostało odbudowane po pożarze. Z tego okresu pochodzi również konwikt (ówczesny internat przy szkole klasztornej) zamykający plac przed głównym wejściem do kościoła. Warto wiedzieć, że po II wojnie światowej szczęśliwym trafem Armia Radziecka zajęła żagański pałac i nie zainteresowała się zabudowaniami klasztornymi. Jednak ponieważ opactwo nie…

  • Lubsko

    Lubsko – Zabudowa miejska

    Ogromna większość zabytkowej zabudowy, którą zobaczyć w centrum Lubska pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Ciężko mówić tutaj o starówce w tradycyjnym pojęciu, bo tak naprawdę w przypadku Lubska są to przede wszystkim ulice: pl. Wolności, Kopernika, Śródmiejska (wokół placu z ratuszem i starym kościołem, okolice Baszty Pachołków Miejskich, dojście do zamku). Nie znajdziemy tej zabudowy w przewodnikach, ale warto przejść się i zobaczyć kamienice zdobione ciekawymi detalami architektonicznymi. Ulica Śródmiejska została wyłączona z ruchu samochodowego, dzięki czemu jest dam deptak z ławkami.

  • Lubsko,  Zamki

    Lubsko – Zamek Kottwitzów

    Zamek mieści się na północno-zachodnich obrzeżach najstarszej części miasta. Tak na dobrą sprawę przejeżdżając przez centrum Lubska można go nie zauważyć, choć jest całkiem spora budowla. Losy zamku zapisane w dokumentach zaczynają się dopiero w 1588 roku, kiedy to został nabyty przez rodzinę von Kottwitz. Przypuszcza się, że wybudowana przez Kottwitzów rezydencja stanęła na miejscu starszej budowli, o której jednak nie przetrwały żadne informacje. Najlepiej widoczną częścią jest oczywiście renesansowy budynek bramny. Wieża w dzisiejszych kształcie pochodzi z czasów baroku, gdy zamek przebudowali kolejni właściciele – rodzina von Bredow. Po II wojnie światowej w zamku mieścił się szpital wojsk radzieckich, potem dom dziecka. Aktualnie znajduje się tutaj Dom Pomoce Społecznej.

  • Lubsko,  Mury miejskie

    Lubsko – Baszta Pachołków Miejskich

    Zlokalizowana przy ul. Mikołaja Kopernika baszta jest ostatnią pozostałością po systemie umocnień miejskich. Jest to część dawnej Bramy Żarskiej. Sama baszta została zbudowana w XV wieku i jest to najstarszy lubski zabytek, który zachował się bez zmian. Baszta jest zbudowana na planie koła, ma siedem kondygnacji i możliwe jest jej zwiedzanie. Nazwa pochodzi prawdopodobnie z XIX wieku, kiedy to przeniesiono tu więzienie. Mury obronne w Lubsku zaczęły powstawać w XIV wieku na miejscu umocnień ziemno-drewnianych. Ich elementami były dwie bramy: Gubińska oraz Żarska. Mury przestały spełniać swoją rolę jeszcze w I połowie XVII wieku i były systematycznie rozbierane, a fosa zasypywana. W okresie międzywojennym baszta pojawiły się pomysły rozebrania baszty…

  • Kościoły,  Lubsko,  Powiat żarski

    Lubsko – Kościół Nawiedzenia NMP

    Już na pierwszy rzut widać, że stojący na centralnym placu miasta (obok ratusza) kościół jest bardzo stary. I tak jest w rzeczywistości, bo został zbudowany prawdopodobnie w II połowie XIII wieku. Z zewnątrz można wyróżnić elementy późnoromańskie (portal w przyziemiu wieży oraz spora część południowej ściany), gotyckie (przede wszystkim wysoki szczyt ozdobiony blendami oraz sterczynami) oraz renesansowe (attyki zdobiące wieżę). Gotyckie elementy pojawiły się po pożarze z 1496 roku, który całkowicie zniszczył ówczesny ratusz. Wieża pochodzi z końca XVI wieku. Kościół od 1535 roku przez ponad 400 lat należał do protestantów. We wnętrzu zachowały się elementy renesansowego wyposażenia: chrzcielnica z 1565 roku, a także dwadzieścia lata młodsze ołtarz główny oraz…

  • Lubsko,  Powiat żarski,  Ratusze

    Lubsko – Ratusz

    Renesansowy ratusz stoi w centralnym punkcie miasta, obok gotyckiego kościoła Nawiedzenia NMP. Ten najważniejszy niegdyś świecki budynek w mieście powstał w latach 1580-1582, prawdopodobnie w okolicach miejsca, gdzie stał jego gotycki poprzednik. Niby jest to zwyczajny piętrowy „domek” na planie prostokąta z wysokim dwuspadowym dachem, ale renesansowe szczyty oraz facjaty z kontrastującymi kolorystycznie gzymsami, szczególnie po remoncie z 2009 roku, nadają charakteru zdecydowanej ponadprzeciętności. Wejście główne zdobi kamienny portal, nad którym znajduje się herb miasta. Swego rodzaju ciekawostką jest fakt, że renesansowe cechy zostały przywrócone podczas powojennego remontu w latach 60-tych, kiedy to zrezygnowano z neobarokowego wyglądu. Trochę szkoda, że nie ma szans na to, żeby plac wokół ratusz był…

  • Żary

    Żary – Rynek

    Pomimo zniszczeń wojennych spora część zabytkowej zabudowy mieszkalnej przetrwała do dziś. Bardzo ładnie wyglądają kamienice wokół ratusz zbudowane w większości z przełomu XIX i XX wieku. Nie przetrwała południowa pierzeja rynku, która została zastąpiona po wojnie komunistycznym blokiem psującym wygląd całości. Na szczęście w 2005 roku elewację bloku wystylizowano jako ciąg kamienic uzyskując bardzo ciekawy efekt. Z północno-wschodniego narożnika Rynku odchodzi wąska w tej części ul. Osadników Wojskowych. Tam pod numerami 52/53 stoją renesansowe kamienice należące niegdyś do doktora Ottona Langa, który w okresie międzywojennym połączył je i nadał im widoczny do dziś wygląd. W jednej z kamienic mieściła się apteka „Pod Lwem”. Kamienica Rynek 12, to dawny hotel Pod…

  • Ratusze,  Żary

    Żary – Ratusz

    Stojący na środku rynku ratusz jest niejednolitą budowlą. Pierwszy ratusz stanął tutaj w I połowie XIV wieku, a jego pozostałości zachowały się podobno w północno-zachodniej części. Aktualnie najbardziej reprezentacyjnym elementem jest zachodnie skrzydło z renesansowym portalem oraz wieżą, które powstały po pożarze w 1617 roku. Reszta, będąca wynikiem zmian przeprowadzonych w XIX i XX wieku obecnie bardziej przypomina szkołę niż najbardziej reprezentacyjny obiekt miejski. Obok ratusza, przy jego wschodnim skrzydle, stoi studnia z bazyliszkiem, która związana jest z legendą dotycząca tego potwora przelatującego nad miastem i odpoczywającego przy studni. Według innej legendy przy Trakcie Solnym niedaleko Żar św. Jerzy walczył ze smokiem.

  • Powiat żarski,  Zamki,  Żary

    Żary – Zamek

    Początki zamku sięgają II połowy XIII wieku, kiedy to Albrecht Dewin wzniósł budowlę na planie prostokąta odpowiadającą dzisiejszej północnej części. Kolejne skrzydła zostały dobudowane przez następnych właścicieli – zachodnie oraz wieżę od południa wzniosła rodzina Packów w latach 1320-1329, a wschodnie rodzina Bibersteinów na początku XV wieku. Ta ostatnia rodzina przebudowała zamek na renesansową rezydencję po uszkodzeniach spowodowanych pożarami w I połowie XVI wieku. Zmiany w stylu barokowym są natomiast efektem działań kolejnych właścicieli – rodziny Promnitzów, która w późniejszym okresie na podzamczu wybudowała dzisiejszy pałac. W II połowie XVIII wieku Promnitzowie sprzedali cały zespół zamkowo-pałacowy i od tego czasu można powiedzieć, że zakończyły przebudowy obiektu, który w XIX wieku…

  • Pałace,  Powiat żarski,  Żary

    Żary – Pałac Promnitzów

    Zbudowany na terenie podzamcza sporych rozmiarów powstawał w I połowie XVIII wieku z inicjatywy ówczesnego właściciela Żar Erdmanna II von Promnitza, który był wówczas szambelanem Augusta II. Tak naprawdę dopiero z góry widać, że pałac ma kształt prostokąta z ukośnym wschodnim bokiem, a wewnątrz znajduje się dziedziniec o powierzchni ok. 900 m². W skład założenia wchodził m.in. park znajdujący się na północ od pałacu. Do dziś przetrwała Błękitna Brama będą aktualnie wejściem do parku miejskiego. Do dziś przetrwała także Akademia Rycerska wchodząca w skład szpitala wojskowego oraz budynki należące do dawnego folwarku. Pałac stosunkowo niedługo pełnił rolę rezydencji, bowiem Promnitzowie już 37 lat po zakończeniu budowy sprzedali obiekt Saksonii. W…

  • Żary

    Żary – Kościół rektoralny (garnizonowy) pw. Krzyża Świętego

    W zachodniej części dawnego miasta znajdującego się w obrębie murów obronnych zlokalizowany jest biały kościół z wąską wieżą zakończoną wysokim hełmem. Jest to świątynia powstała na bazie dawnego kościoła zakonu franciszkanów, który działał w mieście od 1274 roku do 1549 roku, kiedy to spłonęły kościół oraz klasztor spłonęły, przy czym ruiny kościoła pozostawiono, a na miejscu klasztoru powstały nowe budynki. Jedyną pozostałością po franciszkanach, oprócz elementów kościoła, jest budynek dawnej słodowni. Kościół czekał na odbudowanie niemal 180 lat. Z pierwotnej budowli pozostały jedynie elementy w północnej jego części. Ciekawostką jest głowa konia umieszczona tam przez pewnego piekarza, którego córka uciekała przed narowistym koniem napuszczonym na nią przez odrzuconego adoratora. Dziewczyna…

  • Mury miejskie,  Powiat żarski,  Żary

    Żary – Mury obronne

    Kamienne mury obronne otaczające i chroniące miasto zostały zbudowane w pierwszej połowie XIV wieku, zastępując wcześniejsze drewniano-ziemne umocnienia. Z dostępnych informacji można dowiedzieć się, że do miasta prowadziły dwie bramy: Górna od zachodu i Dolna od wschodu. Mury częściowo otoczone były fosą, a ich część zabezpieczały stawy. Obwarowania były remontowane dopóki były potrzebne, czyli do XVII wieku. Od XIX wieku rozpoczęło się stopniowe pozbywanie się tychże umocnień, a działania te rozpoczęły się od zasypania fosy. Pomimo rozbiórki murów obronnych do dziś przetrwało kilka ciekawych fragmentów. Najbardziej reprezentacyjny ich element, zawierający także basztę obronną, mieści się obecnie przy ulicach Podwale oraz Cichej. Fragment ten został ładnie odrestaurowany, a na szczycie murów…

  • Kościoły,  Żary

    Żary – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa

    Ten najstarszy aktualnie żarski kościół stoi we wschodniej części tutejszej starówki. Jego początki sięgają pierwszej dekady XIV wieku, kiedy to na miejscu starszej romańskiej budowli stanęło gotyckie prezbiterium. Budowę nawy głównej ukończono ponad 100 lat później, w międzyczasie podwyższając stopniowo podwyższając wcześniejszą wieżę. Kilka lat po rozpoczęciu reformacji kościół został przejęty przez protestantów. Świątynia ucierpiała podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648), a nieco ponad 20 lat po jej zakończeniu przeprowadzono renowację, w czasie której rodzina Promnitzów poleciła dobudowanie do prezbiterium kaplicy nagrobnej. Kościół mocno ucierpiał podczas walk w 1945 roku i dopiero w 1984 roku przywrócono mu funkcje sakralne. Najbardziej charakterystycznym elementem jest na pewno zachodnia ściana z charakterystycznym przedsionkiem oraz wysokim…

  • Żary

    Żary – Browar Fechnera

    Wśród informacji dotyczących piwowarstwa w Żarach można wyszukać dane mówiące o tym, że w mieście w XIX i XX wieku działało aż sześć browarów. Najbardziej znanym był ten, który działał także w okresie powojennym, zlokalizowany przy ul. Zamkowej, niedaleko pałacu Promnitzów. Budowa browaru E. Fechnera rozpoczęła się w 1835 roku i niedługo potem zakład rozpoczął warzenie piwa. Rozbudowę całego kompleksu zakończono w 1842 roku. Na stronie polska-org.pl można znaleźć informację, że po II wojnie światowej zakład zaczął działać w 1950 roku, a produkcję piwa wznowiono w 1956 roku. Jeszcze w latach 60-tych na etykietach była informacja „Browar Żary”, natomiast w latach 70-tych browar wszedł w skład Zakładów Piwowarskich w Zielonej…

  • Pomniki przyrody,  Zabór

    Zabór – Dąb Napoleon

    Dąb Napoleon – najgrubszy dąb rosnący w Polsce – miał swoje miejsce niedaleko Zaboru, za osadą Mielno. Gdyby nadal żył, rósłby teraz obok budowanej drogi prowadzącej do nowego mostu przez Odrę. Niestety, 15 listopada 2010 roku to jedyne w swoim rodzaju drzewo przegrało z ludzką głupotą i kolejny raz podpalone tym razem nie obroniło się przed ogniem. Według tablicy informacyjnej dąb miał obwód 10,52m lub 11,40m, w zależności od sposobu pomiaru, oraz 22m wysokości. Swoją nazwę zawdzięcza legendzie, według której miał pod nim odpoczywać w 1812 roku Napoleon Bonaparte. Warto zaznaczyć, że drzewo było chronione już przed II wojną światową, a po wojnie zostało wpisane na listę pomników przyrody w…

  • Pałace,  Toporów

    Toporów – Pałac myśliwski

    Pałac stoi przy głównej drodze przebiegającej przez Toporów. Jest to budowla sporych rozmiarów, zbudowana w stylu neogotyckim, mająca bardzo zróżnicowaną formę. O ile część środkowa jest symetryczna, to części boczne nie mają ze sobą nic wspólnego. Uwagę zwracają wieże i stożki zdobiące pałac, szczególnie wyższa północna wieża z krenelażem, wieżyczkami oraz iglicą. Z kolei większą, ale „spokojniejszą” część południową urozmaica okrągła klatka schodowa w formie wieżyczki zwieńczonej iglicą z rokiem 1882. Pałac został zbudowany w ostatniej ćwierci XIX wieku na miejscu dworu pochodzącego z XVII wieku. Po II Wojnie Światowej budynek miał szczęście być używanym przez instytucje. Po remoncie przeprowadzonym w 1988 roku został przekazany na potrzeby Domu Pomocy Społecznej.…

  • Niedźwiedź

    Niedźwiedź – Kościół Wniebowzięcia NMP

    Jadąc przez wieś nietrudno zauważyć drewniany kościółek z wieżą zwieńczoną kopułą z iglicą, choć nie stoi bezpośrednio przy głównej drodze. Patrząc z zewnątrz trudno było mi sobie wyobrazić jak wygląda on w środku – gdzie jest nawa, a gdzie prezbiterium. Trochę ma on formę drewnianego domu, jakby w góralskim stylu. Można znaleźć informację, że w tym miejscu znajdował się wcześniejszy kościółek, ale został rozebrany w XVIII wieku. Ponieważ były to tereny luterańskie, więc na początku XIX wieku mieszkańcy wznieśli zbór ewangelicki, który obecną formę uzyskał w 1930 roku. Od wschodniej strony widać szachulcowy szczyt, pod którym znajduje się podcień opart na trzech drewnianych filarach.

  • Rokitnica

    Rokitnica – Kościół św. Jadwigi

    Kościół stoi w centrum wsi, przy głównej drodze, więc zlokalizowanie go nie stanowi żadnej trudności. Powstał w latach 1832-33 na miejscu wcześniejszej kamiennej świątyni. Nowy budynek należał do gminy ewangelickiej, czego można się domyśleć, oglądając go z zewnątrz. Choć kościół wygląda na konstrukcję szachulcową, to tak naprawdę jest zbudowany w technologii muru pruskiego, ale otynkowanie sprawia, że odróżnienie tych dwóch form jest praktycznie niemożliwe. Ważną informacją jest to, że kościół do dziś stoi w niezmienionym kształcie. Po II Wojnie Światowej przeszedł oczywiście w ręce katolików. Gruntowny remont przeszedł w 1989 roku. Sama forma z zewnątrz jet dość prosta – plan kwadratu. Uwagę zwracaja czworoboczna wieża z zegarem oraz charakterystycznym hełmem,…

  • Trzebiechów

    Trzebiechów – Sanatorium

    Dawne sanatorium znajduje się obok bramy wjazdowej do pałacu. Nie jest to jednak dziś miejsce ogólnodostępne, ponieważ zlokalizowany jest tam Dom Pomocy Społecznej, a z zewnątrz zobaczyć można tylko najbliższe budynki. Samo powstanie sanatorium datuje się na lata 1903-1905, a inicjatorką jego powstania była księżna Maria Aleksandra Reuss, która chciała, aby Trzebiechów stał się uzdrowiskiem. Po jej śmierci sanatorium przejęły władze lokalne i przeznaczyły je na leczenie chorych na gruźlicę. Secesyjne budynki zaprojektował Max Schöndler. Natomiast za wyposażenie wnętrz i wystrój odpowiadał belgijski architekt Henry van de Velde. Odkrycie tego faktu w 2003 roku stało się sensacją na skale europejską, ponieważ jest to jedyny przykład działalności w Polsce słynnego Belga.

  • Kościoły,  Trzebiechów

    Trzebiechów – Kościół Wniebowzięcia NMP

    Jadąc do Trzebiechowa po prostu nie można nie zauważyć kościoła. Z daleka trudno określić czym jest dziwna budowla, bo jest to świątynia bardzo oryginalna. Znajduje się na wprost bramy pałacu, w odległości niespełna 500 metrów. Z zewnątrz elementy architektoniczne ewidentnie nawiązują do antyku, więc jest to kościół klasycystyczny. Gzymsy i pilastry w połączeniu z oknami sprawiają bardzo pozytywne wrażenie. I nawet nie przeszkadza mi różowy kolor. Kościół został zbudowany w 1823 roku, oczywiście jako świątynia protestancka.

  • Dwory,  Laski

    Laski – Dwór (oranżeria)

    Dwór został zbudowany przez rodzinę von Arnold na początku XIX wieku. Ciekawostką jest fakt, że gabarytami przewyższał on nawet budynek pałacu. Po kolejnej zmianie właścicieli rodzina von Schierstaedt przekształciła dwór w oranżerię. Najbardziej rzucającym się dziś w oczy elementem architektury jest środkowa część z kolistą wieżą nakrytą dachem stożkowym oraz portyk z kolumnami. Po II Wojnie Światowej budynek został przekazany w ręce prywatne do celów mieszkaniowych. Dziś zamieszkałe są skrzydła boczne, natomiast część środkowa przykryta została nowym dachem i czeka na remont, który jest bardzo potrzebny, bo jej stan nie jest dobry. Niewątpliwie dzisiejszy status budynku nie ułatwia jego remontu i ewentualnego przeznaczenia na cele np. kulturalne.

  • Laski,  Parki

    Laski – Park pałacowy

    Pierwszy park założono w tym miejscu na przełomie XVII i XVIII wieku, gdy właścicielem tutejszych dóbr był Johann von Arnold. Rodzina von Arnold wybudowała także pałac, który podlegał przebudowom w 1856 i 1911 roku. Pałac został niestety spalony przez Armię Radziecką w 1945 roku, a jego ruiny rozebrano w 1957 roku. Park powiększono ok. 1870 roku, sprowadzając do niego wiele nowych drzew, niewystępujących na tym terenie, m.in. lipę amerykańską, tulipanowca czy cypryśnika błotnego. W 2018 roku zakończyła się rewitalizacja parku przeprowadzona w ramach programu „Szlakiem Rothenburgów” z pieniędzy unijnych. W miejscu, gdzie stał pałac przeprowadzono prac polegające na odkopaniu fundamentów, wykonaniu dokumentacji oraz przykryciu wykopalisk. Teren po pałacu został wyznaczony…

  • Nietków,  Parki

    Nietków – Arboretum

    Arboretum założone przez Rothenburgów pod koniec XIX wieku aktualnie widnieje na formalnej liście zabytków. Problem w tym, że niewiele z tego wynika. Ciężko nawet znaleźć to miejsce, bo nie prowadzą tam żadne drogowskazy. Gdyby ktoś jednak szukał wskazówek, trzeba z centrum Nietkowa pojechać drogą na Laski, a potem skręcić w prawo na Boryń. Nieco ponad 100 metrów za niewielkim mostkiem jest po lewej stronie droga leśna, prowadząca do arboretum. Niewiele da się znaleźć informacji o tym miejscu. W zasadzie jest to jeden tekst kopiowany na wielu stronach o tym, że powierzchnia wynosi 1,85 ha, że zostało ono bardzo mocno zubożone w trakcie wielkiej powodzi w 1997 roku, bowiem zlokalizowane jest…

  • Pałace,  Trzebiechów

    Trzebiechów – Pałac

    Pierwotnie stał w tym miejscu dwór czeskiego rodu Troschków. W 1876 roku na bazie istniejącego obiektu budowli Heinrich VII Prince Reuss (pruski dyplomata) rozpoczął budowanie głównego gmachu nowego pałacu, w którym mieszkał od 1894 roku. Za jego życia dobudowano także skrzydło boczne. Książę zmarł w Trzebiechowie w 1906 roku. Po wojnie początkowo pałac początkowo nie miał szczęścia i zaczął popadać w ruinę. Na szczęście pod koniec lat 70-tych rozpoczęto jego odbudowę i przystosowano go do celów oświatowych. Aktualnie znajduje się w nim m.in. szkoła, ale z uwagi na duże koszty utrzymania sporego obiektu gmina rozpoczęła poszukiwania nowego właściciela. Teren pałacowo-parkowy nie jest trudny do znalezienia, bowiem zajmuje ogromny obszar, a…

  • Zabór

    Zabór – Dawny zbór ewangelicki

    Niewiele można znaleźć informacji o byłej świątyni protestanckiej poza tym, że powstała w latach 30-tych XX wieku na miejscu wcześniejszej, zniszczonej przez pożar. Nietypowym elementem dla tego typu kościołów jest dziwna kopuła. Po II Wojnie Światowej katolicy nigdy nie wykorzystali świątyni do celów sakralnych i właściwie cudem jest to, że przetrwała ona do naszych czasów w tak dobrym stanie. Aktualnie dawny zbór pełni rolę placówki handlowej. Łatwo go znaleźć, ponieważ zlokalizowany jest w centrum wsi, obok bramy wejściowej prowadzącej na teren pałacu.

  • Zabór

    Zabór – Kościół św. Józefa

    Kościół zbudowano w latach 1905-1908. Znajduje się przy wjeździe do Zaboru od strony Zielonej Góry. Jest to ceglana budowla w stylu neogotyckim, której charakterystycznymi cechami są czworoboczna wieża z wysokim hełmem, absyda oraz dwuspadowy dach. Jak widać, nie jest to obiekt ani specjalnie stary, ani jakoś wielce oryginalny. Warto jednak podkreślić fakt, że jest to świątynia orientowana (mająca prezbiterium wskazujące w kierunku wschodnim) i od początku był to kościół rzymsko-katolicki, co nie jest w naszym regionie zjawiskiem częstym w okresie, gdy tereny te należały do Cesarstwa Niemieckiego.

  • Pałace,  Powiat zielonogórski,  Zabór

    Zabór – Pałac

    Barokowa rezydencja powstała w II połowie XVII wieku w stylu francuskim. Fundatorem był hrabia von Dünnewald. Właściciele zmieniali się dość często, a jednym z nich był syn króla Augusta Mocnego i hrabiny Cosel. W 1745 roku wybuchł pożar, a efektem odbudowy pałacu są dwie wieże, przy czym jedna (południowa) została przykryta charakterystycznym hełmem, a północna nigdy nie została ukończona i widoczna jest właściwie tylko z tamtej strony. Do pałacu wchodzi się przez murowany most wiodący nad dawną fosą, a mostem przechodzi się przez bramę na dziedziniec. Uwagę zwraca ozdobna brama i herb Friedricha Augusta Cosel na ozdobnym tle zawierającym m.in. elementy uzbrojenia (Panoplia). Wejście na teren pałacowy prowadzi przez efektowną,…

  • Nietków

    Nietków – Kościół Wniebowstąpienia Pana Jezusa

    Jest to dawna świątynia ewangelicka, jako że tereny na zachód od Czerwieńska należały do luterańskich Prus. Zbudowany został w latach 60-tych XIX wieku. Uwagę zwracają na pewno schodkowe szczyty oraz absyda widoczna od strony prezbiterium, a yakże wysoka, smukła, czworoboczna wieża. Obok kościoła, po prawej stronie od wejścia, zachował się fragment pomnika poległych w I Wojnie Światowej. Dziś pełni rolę niewielkiej kapliczki. Aktualnie jest to kościół filialny parafii św. Wojciech w Czerwieńsku.

  • Nietków,  Parki,  Powiat zielonogórski

    Nietków – Park pałacowy

    Pierwsza budowla należąca do rodziny von Rothenburg powstała prawdopodobnie pod koniec XIV wieku. Pałac znany z przedwojennych fotografii, które można znaleźć w internecie, zbudował kolejny właściciel pod koniec XVIII wieku. W II połowie XIX wieku założono otoczenie parkowe. Niestety, zabudowania nie przetrwały spotkania z Armią Czerwoną. Wyposażenie zostało w ogromnej większości wywiezione, a sam pałac podpalono. Pozostałe ruiny rozebrano w latach 70-tych. Dziś można w Nietkowie zobaczyć pozostałości bramy z wmurowanymi płytami nagrobnymi przedstawicieli rodziny von Rothenburg, niewielkie fragmenty muru otaczającego niegdyś posiadłość, pozostałości parku z ciekawymi drzewami oraz miejsce po fontannie. Teren nie jest trudny do znalezienia, bowiem zlokalizowany jest w centrum wsi, naprzeciwko kościoła. Pierwszy raz byłem tam…

  • Wilkanowo

    Wilkanowo – Głaz upamiętniający meteoryt Wilkanówko

    Przy ul. Wandy Komarnickiej, na ostrym łuku, stoi głaz narzutowy upamiętniający upadek meteorytu, którego polska nazwa brzmi Wilkanówko. Niemieckich nazw jest więcej – Grüneberg, Grünberg, Seifersholz, Heinrichau, Schloin. Zdarzenie miało miejsce 22 marca 1841 roku o godz. 15:30. Meteoryt spadł na pole, a miejsce, gdzie dziś stoi głaz narzutowy nie jest tą historyczną lokalizacją. Meteoryt ważył ok. 1 kg. Został podzielony na kilka części, a największą z nich znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Berlinie pod nazwą Grüneberg. Z tablicy znajdującej w Wilkanowie można dowiedzieć się, że upadek meteorytu był bezpośrednim przyczynkiem do wybudowania Wieży Braniborskiej. Warto dodać, że oba te wydarzenia łączy osoba Wilhelma Foerstera – urodzonego w…

  • Letnica

    Letnica – Kościół św. Szymona Apostoła i Judy Tadeusza

    Kościół zlokalizowany jest w środkowej części wsi, nieco na uboczu, zbudowany na niewielkim wzgórzu. Nie jest tak stary, jak można na pierwszy rzut ocenić, bowiem zbudowany został w II połowie XVI wieku. Uwagę zwraca masywna wieża z wejściem od zachodniej strony. Do regularnego korpusu przybudowane są kruchta (od południa) oraz zakrystia (od północy). Na wschodniej ścianie zobaczyć można płytę z rycerzem w zbroi. Całość terenu otoczona jest niezbyt wysokim kamiennym murem. Aktualnie kościół należy do parafii w Koźli.

  • Letnica

    Letnica – Zbór ewangelicki

    We wschodniej części Letnicy, przy głównej drodze obok dawnego parku dworskiego stoi bardzo ładnie odnowiony dawny zbór ewangelicki. Świątynia została wybudowana w 1819 roku na planie prostokąta. Charakterystycznym elementem jest kwadratowa wieża, która w górnej części przechodzi w ośmiokąt. Po II wojnie światowej świątynia początkowo służyła katolikom, potem stała niewykorzystana, przerobiono ją na magazyn, a obecnie po odnowieniu jest tam miejsce spotkań kulturalnych. Pomimo niezbyt sprzyjających okoliczności historycznych wewnątrz wciąż można zobaczyć empory, charakterystyczne dla świątyń protestanckich, a surowe wnętrze nadaje jej niepowtarzalnego klimatu.

  • Dwory,  Letnica

    Letnica – Dwór

    Wjeżdżając do wsi od strony Buchałowa przed ostrym zakrętem w prawo można pominąć boczną drogę, przy której znajduje się dwór wybudowany w drugiej połowie XVI wieku w związku z podziałem dóbr. Jako że wcześniej istniała tu wieża mieszkalna (stary zamek), więc nowa budowla została nazwana nowym zamkiem. Jest to budynek na planie kwadratu, nakryty dachem naczółkowym, posiadający charakterystyczny front, w którym uwagę zwracają: ozdobne półkoliste wejście, będące podstawą balkonu, nad którym znajduje się herb rodziny von Diebitsch oraz tympanon. Można powiedzieć, że jak na obiekt użytkowany po wojnie przez miejscowy PGR, to stan w jakim dotrwał on do naszych czasów jest zadziwiająco dobry. Na moich zdjęciach widać różnicę w trakcie…

  • Kościoły,  Lipno

    Lipno – Kościół Matki Bożej Częstochowskiej

    Wieś nie jest duża, więc znalezienie kościoła nie jest wielkim problemem. Świątynia pochodzi z końca I połowy XIX wieku, a powstała dla miejscowej społeczności ewangelickiej. Jest to dość prostu w kształcie obiekt, zbudowany na planie prostokąta z wieżą zbudowaną po zachodniej stronie. Wewnątrz można zobaczyć oryginalny ołtarz z 1847 roku oraz empory charakterystyczne dla świątyń protestanckich. Oglądając kościół wewnątrz moją uwagę zwróciły wystające spod tynku elementy słomiane, z których m.in. budowane były kościoły szachulcowe. Można znaleźć informacje, że kościół został przejęty przez katolików w 1946 roku, ale dopiero niemal 40 lat doczekał się remontu i został przystosowany w pełni do celów sakralnych. Aktualnie kościół należy do parafii w Koźli.