-
Wilkanowo – Wieża Bismarcka
Jak można przeczytać na tablicy stojącej obok wieży, stanęła ona na Kosowej Górze, a prace zakończono 23 sierpnia 1902 roku. Jej budowa trwała niespełna pięć miesięcy. Podobnie jak 239 innych wież na świecie, powstała na cześć Otto von Bismarcka. Obecnie wieża należy do Lasów Państwowych i jest wykorzystywana jako dostrzegalnia przeciwpożarowa. Z tego powodu obowiązuje zakaz wstępu. Mimo to zielonogórzanie urządzają sobie tak spacery, bo obiekt stoi na ścieżce edukacyjnej. Na wejściem znajduje się obecnie logo Lasów Państwowych. Kiedyś był tak herb i medalion Otto von Bismarcka. Wejście jest elementem dobudówki pełniącej rolę wiatrochronu. Przez długi czas w centralnej części wsi stała drewniana miniatura wieży, ale niestety nie wytrzymała jednej…
-
Nowa Sól – Dzielnica Braci Morawskich
Bracia Morawscy, czyli wspólnota ewangelicka wywodząca się ze spadkobierców husytyzymu, otrzymali w 1743 roku pozwolenie od króla pruskiego Fryderyka II na osiedlenie się w nowym mieście, jakim wówczas była Nowa Sól i wolne praktykowanie religii. Osiedle, które powstało przy dzisiejszych ulicach Wróblewskiego, Muzealnej oraz Wrocławskiej, zostało zniszczone podczas wojny siedmioletniej, ale po zakończeniu działań wojennych odbudowano je. Na dzisiejszej ul. Wróblewskiego powstała świątynia Braci Morawskich, zamieniona po wojnie na salę gimnastyczną, a na ul. Muzealnej stoją najokazalsze wille – Alfreda Gruschwitza (obecnie Muzeum Miejskie) oraz willa Garve (po wojnie zajęta na siedzibę PZPR). Przedstawiciele Braci wnieśli ogromny wkład w rozwój miasta – Johann Dawid Gruschwitz w 1816 roku założył fabrykę nici…
-
Nowa Sól – Muzeum Miejskie
Nowosolskie muzeum mieści się, a jakże, przy ulicy Muzealnej, w jednej z willi będących pozostałością po dzielnicy Braci Morawskich. Do stałych ekspozycji należą: Nowa Sól – powstanie miasta (m.in. makiety dawnego miasta, zdjęcia, grafiki) przyroda doliny Odry (zwierzęta i ptactwo zamieszkujące pobliskie tereny), militaria (broń oraz mundury wojskowa, a także makieta zamku w Siedlisku), wnętrza mieszczańskie, historia wynalazków.
-
Racula – Kościół św. Mikołaja
Kościół pochodzi z XIV wieku. Zbudowany został z kamienia polnego oraz cegły. Racula była jedną z pierwszych miejscowości, w których mieszkańcy przeszli na protestantyzm i z tego powodu świątynia w latach 1525-1654 należała do ewangelików. W XVIII wieku przeprowadzony został remont, w trakcie którego zamurowano gotyckie okna oraz portal. Okna zostały odkryte dopiero podczas renowacji w 2006 roku. W XVIII wieku obok kościoła stanęła wysoka drewniana dzwonnica przykryta dachem namiotowym.
-
Niwiska – Ruiny kościoła protestanckiego
Od kościoła Matki Bożej Różańcowej wystarczy przejść na drugą stronę drogi prowadzącej na Kożuchów, aby dotrzeć do schowanej za krzakami ruiny kościoła protestanckiego. Świątynia została zbudowana na planie krzyża w XVIII wieku jako budowla szachulcowa. W XIX wieku została przebudowana w stylu klasycystycznym. Jeszcze w latach 60-tych XX wieku pełniła funkcje sakralne jako kościół katolicki. Zaczęła popadać w ruinę po przeniesieniu parafii do pobliskiego XIII-wiecznego kościoła. Dziś stoją wyłącznie ściany i czekają na zawalenie. Trudno uwierzyć, żeby jedynym powodem takiej degradacji był czas. To jeden z pomników ludzkiej głupoty.
-
Niwiska – Kościół Matki Bożej Różańcowej
Kościół pochodzi z drugiej połowy XIII wieku. Zbudowany jest z kamienia polnego oraz rudy darniowej, otoczony kamiennym murem wraz z bramą. Znajduje się przy skrzyżowaniu dróg prowadzących przez Niwiska. Jego charakterystycznym elementem jest wieża przykryta wysokim spiczastym hełmem z 1766 roku. Obecnie jest to kościół filialny parafii pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Drągowinie.
-
Mirocin Dolny – Kościół Wniebowzięcia NMP
Kościół został zbudowany z kamienia polnego i rudy darniowej w drugiej połowie XIII wieku. Jadąc od od strony Kożuchowa należy skręcić w prawo przed skrzyżowaniem w piaskową drogę. Jest to niska jednonawowa świątynia otoczona kamiennym murem i mimo iż stoi blisko drogi można ją przeoczyć. Według dostępnych źródeł kościół niewiele zmienił się od czasów swojego powstania, jednak wewnątrz nie zachowało się zabytkowe wyposażenie. Od 1950 roku znów służy do celów sakralnych po okresie niemal pół wieku, gdy stał nieużywany.
-
Łagów – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Kościół zwraca uwagę swoim kształtem, różnym od innych świątyń w okolicy. Zbudowany został w 1698 roku na planie kwadratu przechodzącego w kopułę opartą na ośmioboku. Nad wejściem od strony ulicy wmurowana jest tablica erekcyjna, nad którą umieszczono kartusz. Pierwotnie był to kościół protestancki, a w 1946 roku został przejęty przez katolików. Obecnie jest to kościół filialny parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Leśniowie Wielkim. Na terenie przykościelnym znajduje się płyta nagrobna, zapewne z dawnego cmentarza.
-
Leśniów Wielki – Wiatrak-koźlak
Odnowiony wiatrak stoi na wzgórzu na obrzeżach wsi. Pochodzi z początku XIX wieku. Zbudowany jest na konstrukcji słupowej. Dzięki pionowej osi wiatrak można było obracać, do czego służyła długi „wystający” drewniany element. Wiatrak jest zamknięty, ale można wejść „pod” niego.
-
Leśniów Wielki – Kościół Wniebowzięcia NMP
Kościół zbudowany z kamienia polnego i cegły powstał w XIV wieku. Jest to niewielka jednonawowa świątynia z częściowo drewnianą, zakończoną hełmem z charakterystyczną cebulą, otoczona ceglano-kamiennym murem. We wnętrzu zachowało się całkiem sporo interesujących elementów wyposażenia. Na terenie wokół kościoła znajduje się kaplica grobowa z 1714 roku (data widnieje nad wejściem), a także płyty nagrobne i nagrobne z dawnego przykościelnego cmentarza. Wnętrze Po wejściu uwagę zwraca przede wszystkim barokowy ołtarz z połowy XVIII wieku z obrazami Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz Marii Magdaleny oraz pochodząca z tego samego okresu ambona. Kiedy podejdzie się bliżej prezbiterium na bocznej ścianie zobaczyć można gotycki tryptyk z 1516 roku, znajdującą się przy wejściu do…
-
Drzonów – Pałac
Pałac w stylu klasycystycznym wraz z przylegającym do niego parkiem pochodzi z XIX wieku. Łatwo go zlokalizować, bo znajduje się przy głównej drodze przebiegającej przez Drzonów. Po wojnie była tu m.in. szkoła oraz Gminna Spółdzielnia. W latach 70-tych budynek przekazano Muzeum Ziemi Lubuskiej. Został on wyremontowany (stan sprzed remontu widoczny jest na zdjęciach na stronie muzeum), a wnętrza dostosowano do potrzeb prezentacji ekspozycji. W parku urządzono wystawę plenerową.
-
Drzonów – Lubuskie Muzeum Wojskowe
Muzeum rozpoczęło swoją działalność w zaadoptowanym do tego celu drzonowskim pałacu pod koniec lat 70-tych jako jednostka podległa Muzeum Ziemi Lubuskiej. Od 8 maja 1985 roku działa na własny rachunek, a data – przeddzień ówczesnego Dnia Zwycięstwa – na pewno nie była przypadkowa. Obecnie ekspozycje dostępne są we wnętrzach pałacu (wystawy: Broń dawna, Gabinet myśliwski, Żołnierz polski 1914-1945, Żołnierz polski po 1945 roku), w pawilonie oraz przede wszystkim w plenerze, gdzie znajduje się m.in. bogata kolekcja sprzętu ciężkiego oraz lotnictwa.
-
Broniszów – Dawny szpital
Budynek powstały na planie podłużnego prostokąta pochodzi z 1765 roku. Jego charakterystyczną cechą jest ozdabiająca ryzalit płaskorzeźba przedstawiająca Trójcę Świętą, pod którą znajduje się herb rodziny von Skronsky – fundatorów szpitala. Obiekt znajduje się przy głównej drodze Broniszowa, niemal naprzeciw zabytkowej bramy kościoła św. Anny. Sądząc po firankach, północna część budynku jest obecnie zamieszkała. W 2015 budynek został odnowiony. Zamiast szarego tynku jest obecnie biały, a ryzalit „wzbogacił się” o dwie figury znajdujące się po obu stronach płaskorzeźby.
-
Broniszów – Dawna plebania
Plebania pochodzi z początku XVII wieku, czyli okresu powstania kościoła św. Anny i podobnie jak on, została ufundowana przez rodzinę von Kottwitz. Jest to budynek wzniesiony na planie prostokąta. Obecnie stanowi własność prywatną.
-
Broniszów – Pałac
Pałac stoi przy głównej drodze przebiegającej przez Broniszów. Patrząc na budowlę od strony ulicy trudno oprzeć się wrażeniu, że jest to budowla obronna. Tymczasem baszta wraz z murem zamykającym kształt litery L od południowo-zachodniej strony jest najmłodszym elementem, dobudowanym dopiero w XIX wieku. Sam pałac powstał w wyniku przebudowy wcześniejszego renesansowego dworu obronnego, a jeszcze wcześniej, bo w XIII wieku, znajdował się tu niewielki zamek. Pałac jest wart zobaczenia wraz ze swoim otoczeniem, czyli ponad 200-letnim parkiem oraz stawem znajdującym się od wschodniej strony. Na murach można zobaczyć fragment odnowionej dekoracji sgraffitowej oraz stiukowej. Na wieży widoczny jest łaciński napis oraz rok 1606, czyli okres powstania Wielu mieszkańców regionu nie…
-
Broniszów – Kościół św. Anny
Początki obecnego kościoła sięgają początków XVII wieku, jednak wskutek pożaru świątynia spłonęła. Odbudowano ją w latach 1691-95. O tym, że świątynia w tym miejscu stała wcześniej świadczy otaczający teren kamienny mur wraz z bramą z XV wieku, pełniącą także funkcję dzwonnicy. Brama została przebudowana podczas budowy nowego kościoła w 1605 roku. Przy murze znajdują się dwie figury: św. Jan Nepomucen oraz św. Antoni Padewski. Obecna budowla zwraca uwagę szczególnie wysoką wieżą. Wewnątrz posiada interesujące wyposażenie – tak przynajmniej można przeczytać, bo póki co nie udało mi się tam wejść, a jedyne zdjęcie przedstawiające fragment ołtarza zrobiłem z kruchty.
-
Krosno Odrzańskie – Most
Obecny most na Odrze powstał w 1905 roku. Ma 146 metrów długości. Jest elementem drogi krajowej nr 29. Zbudowany został w zielonogórskich zakładach Beuchelta.
-
Krosno Odrzańskie – Kościół św. Andrzeja Apostoła
Na prawym brzegu Odry wyróżnia się jasny kościół ze strzelistą wieżą. Świątynia zbudowana w stylu neogotyckim powstała w 1887 roku. Uwagę zwraca ośmiokątna absyda, w której każda część zakończona jest wieżyczką. Obecnie jest to kościół filialny parafii św. Jadwigi Śląskiej.
-
Krosno Odrzańskie – Zabytkowe budynki mieszkalne
Z krośnieńskiego rynku nie zostało niestety nic, a jedyną pamiątką po nim jest wyłożony kostką plac przed kościołem św. Jadwigi Śląskiej, przez który prowadzi główna droga miasta. Na przedwojennych zdjęciach widać, że budynki wschodniego skrzydła rynku niemal zlewały się z kościołem, przez co zrobienie zdjęcia świątyni od strony wieży było niemożliwe. Dziś lewobrzeżna stara zabudowa pozostała tylko w okolicach kościoła farnego, szczególnie na ulicach Walki Młodych i Pocztowej.
-
Krosno Odrzańskie – Mury obronne
Miejskie obwarowania pozostały w, można rzec, szczątkowej formie, bo zachował się jedynie fragment. Z biegiem czasu mury obronne straciły swoje znaczenie, więc przestały być potrzebne. W XIX wieku nastąpiła ostateczna rozbiórka, a do dziś pozostała niewielka część z czatownią, będąca obecnie murem ograniczającym… dworzec PKS.
-
Krosno Odrzańskie – Kościół św. Jadwigi Śląskiej
Jest to jeden z największych kościołów w regionie zielonogórskim, świadczący niewątpliwie o historycznym znaczeniu Krosna Odrzańskiego. Podobnie jak inne średniowieczne obiekty znajduje się na lewym brzegu Odry, zaraz obok dworca PKS. Zresztą wysoką wieżę widać z daleka. Początki świątyni sięgają połowy XIII wieku. Na początku XVIII wieku nastąpiła przebudowa w style barokowym, w trakcie której trzynawowa bazylika otrzymała transept. W 1886 roku wieża otrzymała nowy hełm, bez którego trudno sobie dziś wyobrazić kościół. Wnętrze Wewnątrz uwagę zwraca na pewno sklepienie kościoła. Z zabytkowego wyposażenia zachował się barokowy ołtarz.
-
Krosno Odrzańskie – Zamek Piastowski
Aby dotrzeć do zamku należy skręcić za dworcem PKS w prawo (jadąc od strony Zielonej Góry). Obecnie jest on w stanie ruiny, za wyjątkiem odnowionego budynku bramnego oraz części wschodniego skrzydła. Pierwotna budowla powstała na początku XIII wieku. Jej pozostałością są kamienne elementy widoczne w skrzydłach południowym oraz zachodnim. Obecny kształt zamku bierze swój początek w XIV i XV wieku, kiedy był on własnością książąt głogowskich. W XVII wieku przejęli go Szwedzi, tworząc na jego bazie twierdzę. Zamek został spalony przez Armię Czerwoną w 1945 roku. Miejscowi społecznicy odgruzowali zamek, a w odbudowanych częściach otwarto muzeum – m.in. sala rycerska, kuchnia zamkowa, piwnica winiarska. Odbudowane wnętrza
-
Dąbie – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
Potężna wieża kościoła widoczna jest z odległości ponad 2 km, gdy jedziemy do Dąbia od strony Zielonej Góry. Świątynia, zbudowana z kamienia polnego i rudy darniowej, zdecydowanie wygląda na budowlę gotycką i tak jest w rzeczywistości, bo kościół został zbudowany w XIII wieku. Spore wrażenie robią bardzo grube mury. Widać to dobrze w wejściu znajdującym się w wieży. z Wewnątrz niestety nie zachowało się właściwie nic z zabytkowego wyposażenia. Dawniej wokół kościoła by cmentarz, a z fragmentów dawnych nagrobków zrobiono mur służący jako podstawa dla betonowego płotu.
-
Zatonie – Browar i gospoda Wilhelma Brüssela
Zaraz za ruinami kościoła św. Jana można zobaczyć budynek z czerwonej cegły z charakterystycznym kominem, na którym ulokowane jest bocianie gniazdo. Tutaj właśnie do 1945 roku znajdował się browar założony przez Wilhelma Brüssela prawdopodobnie w 1875 roku, a następnie przejęty przez jego synów. Piwo służy oczywiście do picia, więc nie dziwi, że przy miejscu, w którym było warzone zbudowana została gospoda. Po II wojnie światowej nie wznowiono już produkcji piwa. Dziś w tym miejscu jest po prostu budynek należący do jednego z gospodarstw. Po browarze, poza samymi murami, nie zachowały się żadne pamiątki.
-
Zatonie – Kościół Matki Bożej Częstochowskiej
Kościół ewangelicki znajduje się od strony wjazdu z Kożuchowa Zbudowany został w 1756 roku. Pierwotnie był to budynek szachulcowy, jednak przemurowany został w latach 80-tych XIX wieku, a kilkanaście lat wcześniej dobudowano do niego murowaną wieżę. Po przeciwnej stronie dobudowano zakrystię. Wewnątrz uwagę zwraca stojący jakby samotnie barokowy ołtarz w dość surowym otoczeniu. Może to trochę dziwić, ale jest tu całkiem sporo z pierwotnego wyposażenia, m.in. chrzcielnica (z datą 1795), ławki, konfesjonały i dwa świeczniki.
-
Zatonie – Ruiny kościoła św. Jana
Naprzeciw wjazdu na teren pałac stoją ruiny niewielkiego jednonawowego kościoła zbudowanego z polnego i rudy darniowej. XIV-wieczna katolicka świątynia spaliła się w XIX wieku i nie została już odbudowana. Dziś mury porośnięte bluszczem wyglądają bardzo ciekawie. Można oczywiście wejść w ich środek przez niewielki otwór po drzwiach. Przy murach można zobaczyć kilka pozostałych płyt nagrobnych z przykościelnego cmentarza.
-
Zatonie – Pałac
Pierwotnie stał w tym miejscu barokowy dwór zbudowany w latach 1685-1689. Właścicieli posiadłości było wielu, jednak obecny pałac najbardziej jest kojarzony z Dorotą de Talleyrand-Périgord (herb Talleyrandów pozostał w attyce). Księżna, choć mieszkała tu tylko cztery lata, zmieniła dwór w klasycystyczny pałac, założyła park oraz poleciła wznieść oranżerię i cieplarnię. Gościła w Zatoniu m.in. cara Mikołaja I, kompozytora Franciszka Liszta oraz pisarza Wiktora Hugo. Niestety, pałac został spalony przez Armię Czerwoną w 1945 roku i dziś ma status trwałej ruiny, stanowiąc plener dla wielu sesji zdjęciowych. W 2018 roku przeprowadzone zostały prace mające na celu uporządkowanie terenu, udostępnienie pałacu do zwiedzania jako trwałej ruiny oraz przywrócenie okolicy jej parkowego charakteru.…
-
Studzieniec – Dwór
Przejeżdżając przez Studzieniec od strony Zielonej Góry, jakieś 350 metrów po minięciu zjazdu na Lubieszów po prawej stronie pojawia się coś w rodzaju niewielkiego mostu. To jest wjazd do dawnego dworu wybudowanego w 1786 roku. Dziś ten niewątpliwie piękny budynek jest niestety kompletną ruiną, choć przetrwał II wojnę światową i był użytkowany do końca lat 60-tych. Jego pozostałości wciąż przeglądają się w fosie, co nadaje całości bardzo malowniczy charakter. Wokół znajdują się jeszcze budynki gospodarcze należące do dawnego dworu. Park powoduje, że latem budynku zupełnie nie widać z drogi.
-
Studzieniec – Kościół św. Wawrzyńca
Jadąc drogą nr 283 wjeżdżamy do Studzieńca. Aby dojechać do kościoła należy skręcić na Lubieszów. Po przejechaniu 200 metrów pojawia się kościół zbudowany z kamienia polnego i rudy darniowej, przy którym stoi drewniana dzwonnica. Teren otoczony jest niewysokim kamiennym murem. Świątynia, choć niewielka, robi wrażenie, bo już na pierwszy rzut oka widać, że mamy styczność z budowlą bardzo starą. I rzeczywiście tak jest, bo najstarsze części świątyni pochodzą z XIII wieku, a rozbudowana została w wieku XIV. Obok zachodniej ściany stoi drewniana dzwonnica pochodząca z 1735 roku, a na wschodniej ścianie, czyli od strony prezbiterium, umieszczone są trzy płyty nagrobne pochodzące z XVI wieku. Wnętrze Wewnątrz zachował się XVIII-wieczny barokowy…
-
Kożuchów – Rynek
Miasto zachowało średniowieczny układ ulic, jednak ze względu na liczne pożary kamienice są sporo młodsze, ale stoją na wcześniej wyznaczonych parcelach. Na pierwszy rzut oka budynki okalające ratusz nie prezentują się może jakoś specjalnie okazale (szczególnie nijak tu nie pasująca architektura powojenna), ale warto zwrócić uwagę chociażby na kamienne portale. Przy ul. Klasztornej, wychodzącej z rynku w kierunku zamku, stoi fasada domu często widoczna na zdjęciach z figurami świętych Piotra i Pawła.
-
Kożuchów – Mury obronne
Przejeżdżając przez Kożuchów nie da się nie zauważyć najlepiej w regionie zachowanych obwarowań. Mury budowane z kamienia polnego powstały pod koniec XIII wieku. Dziś jeszcze można oglądać siedem czatowni (pierwotnie było ich dwanaście), basztę Bramy Krośnieńskiej (żadna z trzech bram nie przetrwała) oraz fosę, w której odbywają się turnieje rycerskie. System obronny wzmocniono w XV i XVI wieku budując drugi pierścień murów z bastejami.