-
Lubsko – Kościół Nawiedzenia NMP
Już na pierwszy rzut widać, że stojący na centralnym placu miasta (obok ratusza) kościół jest bardzo stary. I tak jest w rzeczywistości, bo został zbudowany prawdopodobnie w II połowie XIII wieku. Z zewnątrz można wyróżnić elementy późnoromańskie (portal w przyziemiu wieży oraz spora część południowej ściany), gotyckie (przede wszystkim wysoki szczyt ozdobiony blendami oraz sterczynami) oraz renesansowe (attyki zdobiące wieżę). Gotyckie elementy pojawiły się po pożarze z 1496 roku, który całkowicie zniszczył ówczesny ratusz. Wieża pochodzi z końca XVI wieku. Kościół od 1535 roku przez ponad 400 lat należał do protestantów. We wnętrzu zachowały się elementy renesansowego wyposażenia: chrzcielnica z 1565 roku, a także dwadzieścia lata młodsze ołtarz główny oraz…
-
Żary – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
Ten najstarszy aktualnie żarski kościół stoi we wschodniej części tutejszej starówki. Jego początki sięgają pierwszej dekady XIV wieku, kiedy to na miejscu starszej romańskiej budowli stanęło gotyckie prezbiterium. Budowę nawy głównej ukończono ponad 100 lat później, w międzyczasie podwyższając stopniowo podwyższając wcześniejszą wieżę. Kilka lat po rozpoczęciu reformacji kościół został przejęty przez protestantów. Świątynia ucierpiała podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648), a nieco ponad 20 lat po jej zakończeniu przeprowadzono renowację, w czasie której rodzina Promnitzów poleciła dobudowanie do prezbiterium kaplicy nagrobnej. Kościół mocno ucierpiał podczas walk w 1945 roku i dopiero w 1984 roku przywrócono mu funkcje sakralne. Najbardziej charakterystycznym elementem jest na pewno zachodnia ściana z charakterystycznym przedsionkiem oraz wysokim…
-
Podgórzyce – Ruiny kościoła
Nie jest znany patron kościoła i w zasadzie niezbyt wiele o nim wiadomo. Zgodnie z tablicą był to XIV-wieczny kościół wzniesiony z fundacji Henryka Brodatego i Jadwigi, tyle że oni akurat żyli razem w I połowie XIII wieku. W każdym razie pierwszy raz świątynia była odnotowana dopiero w 1535 roku. Jako że Podgórzyce przeszły na stronę reformacji, więc i kościółek przez pewien czas służył ewangelikom. Uległ znacznym zniszczeniom podczas Wojny Trzydziestoletniej (1618-1648). Kościółek zbudowano z kamieni polnych i rudy darniowej i była to halowa świątynia, podobna do kilku innych kościółków, które w okolicach Zielonej Góry przetrwały do dziś. Charakterystyczna wieżyczka z dzwonkiem pochodzi z XX wieku, gdy ruiny zostały uporządkowane.…
-
Świebodzin – Kościół św. Michała Archanioła
Trójnawowy kościół halowy został zbudowany w drugiej połowie XIV wieku roku z cegły, prawdopodobnie na miejscu wcześniejszej, drewnianej świątyni. Obiekt ucierpiał podczas pożaru miasta w 1541 roku, po czym został rozbudowany. Pierwotna bryła została rozbudowana o dwie kolejne nawy oraz kaplice. Jako, że kościół należał wówczas do protestantów, remont wykorzystano także do wzniesienia empor we wnętrzu. Świątynia nie ma obecnie wieży, ponieważ została rozebrana w XIX wieku ze względu na zły stan techniczny. Wygląd ściany frontowej, czyli m.in. dwie charakterystyczne wieżyczki oraz przedsionek, jest efektem prac wykonanych na początku XIX wieku według projektu Alexisa Langera. Po wszystkich przebudowach kościół ma dość oryginalny kształt, trudny do określenia, gdy ogląda się jego…
-
Szprotawa – Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Patrząc na zachodnią ścianę budynku można zadać sobie pytanie: co robi spory kamienny fragment pośród ceglanej całości, co robią dwa wejścia obok siebie i dlaczego jedno z nich jest zamurowane? Pierwotna orientowana (prezbiterium w kierunku wschodnim) świątynia została zbudowana ok. 1260 roku z kamienia polnego i była jednonawowym kościołem. W pierwszej połowie XV wieku doszło do jego rozbudowania, w tym także poszerzenia, a budowla zyskała wówczas kształt, który możemy oglądać do dziś – trójnawowej hali. Dzięki pozostawieniu pierwotnej ściany zachodniej możemy dziś oglądać wczesnogotycki portal oraz znajdującą się nad nim pozostałość po rozecie. Oba elementy zostały zamurowane w 1620 roku. Wysokość pochodzącej z XIV wieku wieży oraz gabaryty budowli świadczącą…
-
Sulechów – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Jest to najstarszy sulechowski kościół. Wysoka wieża sprawia, że jego lokalizacja nie sprawia żadnego problemu. Świątynia mieści się obok zachodniego skrzydła rynku, a z drugiej strony teren przykościelny ograniczony jest murami obronnymi, w które wbudowana jest plebania. Dzisiejsza budowla jest przede wszystkim efektem przebudowy wcześniejszego kościoła pod koniec XV wieku, w stylu późnogotyckim. Ówczesny kościół od wschodniej strony składał się z wąskiego, zamkniętego trójbocznie prezbiterium (widocznego od strony rynku), szerszego i wyższego trójnawowego korpusu oraz wieży od strony zachodniej. Starsza wieża wraz z zachodnim szczytem została zniszczona podczas pożaru w 1557 roku. Jej dolna część pełni obecnie rolę kruchty od strony murów obronnych (ul. Okrężnej). Od strony południowej w 1572…
-
Mirocin Górny – Kościół św. Jerzego
Gotycka, pochodząca z połowy XIV wieku, świątynia znajduje się w centrum wsi, pomiędzy skrzyżowaniem oraz stawem otaczającym ruiny dworu. Od zachodniej strony zbudowana została sporych rozmiarów wieża, w której umieszczony jest dzwon z drugiej połowy piętnastego wieku. Teren kościoła otoczony jest kamiennym murem, w którym od południowej strony znajduje się późnogotycka bramka z ostrołukowym przejazdem. Według dostępnych źródeł wewnątrz można zobaczyć gotyckie elementy wystroju kościoła, jednak na razie nie miałem jeszcze możliwości wejścia do środka.
-
Gubin – Ruiny kościoła św. Trójcy
Mury największej świątyni w regionie stoją w centrum miasta, obok ratusza, ok. 200 metrów od mostu granicznego. Dzisiejszy wygląd jest efektem walk toczonych w mieście pod koniec II wojny światowej. Po wojnie kościół nie został odbudowany i na chwilę obecną ma status trwałej ruiny. Kościół w obecnym kształcie jest wynikiem rozbudowy poprzedniej świątyni, która miała miejsce pod koniec XIV wieku. Kolejne modernizacje trwały jeszcze przez niemalże 200 lat, a kolejne stulecia nie przyniosły już większych zmian. Najbardziej charakterystycznym elementem jest wysoka wieża, do której od strony nawy przymocowano schody prowadzące do odbudowanej niedawno latarni.
-
Chotków – Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny
Kościół znajduje się na początku wsi, jadąc od strony Wichowa. Na pierwszy rzut oka jest to to bardzo wiekowa budowla. Dostępne materiały podają koniec XIII wieku jako czas jej powstania. Teren kościoła otoczony jest XV-wiecznym murem, a wejściem jest nieco młodsza wieża bramna. Niestety, z uwagi na zły stan techniczny kościoła i groźbę zawalenia, obecnie prowadzone są prace mające na celu uratowanie tego cennego zabytku. Z tego powodu możliwe jest zobaczenie kościoła wyłącznie z drogi. Po raz drugi przyjechałem tu po sześciu latach – na jesień 2020 roku. Kościół jest udostępniony dla celów sakralnych, został zabezpieczony, choć stan ścian wygląda różnie. Wewnątrz byłem tylko przez chwilę, ponieważ odprawiana była msza…
-
Chichy – Kościół św. Jana Chrzciciela
Gotycki kościół znajduje się w miarę blisko (ok. 400 m) od drogi nr 12. Charakterystyczną jego cechą jest wysoki, ostro zakończony hełm. Teren świątyni otoczony jest kamiennym murem, a wejściem jest solidna otynkowana brama, nakryta drewnianym dachem. Niestety, podczas mojego pobytu brama była zamknięta, więc nie miałem możliwości ani zobaczenia budowli z bliska, ani tym bardziej zapoznania się z jej wnętrzem. A według dostępnych materiałów warto przyjechać w tym celu jeszcze raz.
-
Borów Wielki – Kościół św. Wawrzyńca
Kościół znajduje się w centrum wsi, przy drodze prowadzącej na Borów Polski. Zawiera elementy pierwotnej budowli, pochodzącej z XIII wieku – prostokątny układ murów, portal oraz ostrołukowe okno na wschodniej ścianie. W późniejszym okresie dobudowane zostały wieża, zakrystia oraz kaplica wzniesiona ku pamięci władających wsią rodów. Na zewnątrz kaplicy znajdują się tablice epitafijne oraz kartusze herbowe. W 2015 roku kościół został odnowiony. W mury kościoła zostały wstawione dwa krzyże pokutne, odkryte podczas remontu elewacji świątyni w 2009 roku, a następnie wyeksponowane. Na krzyżu znajdującym się na ścianie północnej (niewidocznej z drogi) zachowało się wyryte narzędzie zbrodni. Przed kościołem, na ziemi, oglądać można epitafia.
-
Borów Polski – Kościół św. Klemena
Kościółek stoi na wzgórzu przy drodze. Wygląda tajemniczo i musi robić wrażenie, gdy okolicę spowija mgła. Aby dostać się przed tę świątynię należy wjechać do wioski, skręcić w pierwszą dróżkę w lewo, a następnie podejść jeszcze kilkadziesiąt metrów pod górę. Przed nami pojawia się brama, za którą znajduje się pochodzący z początku XV wieku gotycki kościół, zbudowany z kamienia polnego. Teren otoczony jest fragmentami muru. Wokół świątyni niegdyś znajdował się cmentarz, z którego pozostało kilka nagrobków. Do kościoła przybudowane są pochodzące z późniejszego okresu wieża oraz kruchta. Od strony północnej (blisko bramy) znajdują się pozostałości barokowej kaplicy św. Anny. W Muzeum Ziemi Lubuskiej, w dziale Sztuka sakralna Śląska Lubuskiego, zobaczyć…
-
Bytom Odrzański – Kościół św. Hieronima
Kościół powstał w XIV wiek, jednak nie była to pierwsza świątynia w mieście (wcześniej istniał kościół św. Stefana). Dzięki nieotynkowanym fragmentom dokładnie widać, że zbudowany jest z kamienia polnego i cegły. W XV wieku dobudowano wieżę, która w późniejszym czasie została podwyższona. Ciekawymi elementami narożników w przyziemiu wieży są krzyże pokutne wkomponowane w mur. Wyryte są na nich narzędzia zbrodni. W północno-wschodniej ścianie umieszczona jest płyta przedstawiająca postać szlachcianki.
-
Racula – Kościół św. Mikołaja
Kościół pochodzi z XIV wieku. Zbudowany został z kamienia polnego oraz cegły. Racula była jedną z pierwszych miejscowości, w których mieszkańcy przeszli na protestantyzm i z tego powodu świątynia w latach 1525-1654 należała do ewangelików. W XVIII wieku przeprowadzony został remont, w trakcie którego zamurowano gotyckie okna oraz portal. Okna zostały odkryte dopiero podczas renowacji w 2006 roku. W XVIII wieku obok kościoła stanęła wysoka drewniana dzwonnica przykryta dachem namiotowym.
-
Niwiska – Kościół Matki Bożej Różańcowej
Kościół pochodzi z drugiej połowy XIII wieku. Zbudowany jest z kamienia polnego oraz rudy darniowej, otoczony kamiennym murem wraz z bramą. Znajduje się przy skrzyżowaniu dróg prowadzących przez Niwiska. Jego charakterystycznym elementem jest wieża przykryta wysokim spiczastym hełmem z 1766 roku. Obecnie jest to kościół filialny parafii pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Drągowinie.
-
Leśniów Wielki – Kościół Wniebowzięcia NMP
Kościół zbudowany z kamienia polnego i cegły powstał w XIV wieku. Jest to niewielka jednonawowa świątynia z częściowo drewnianą, zakończoną hełmem z charakterystyczną cebulą, otoczona ceglano-kamiennym murem. We wnętrzu zachowało się całkiem sporo interesujących elementów wyposażenia. Na terenie wokół kościoła znajduje się kaplica grobowa z 1714 roku (data widnieje nad wejściem), a także płyty nagrobne i nagrobne z dawnego przykościelnego cmentarza. Wnętrze Po wejściu uwagę zwraca przede wszystkim barokowy ołtarz z połowy XVIII wieku z obrazami Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz Marii Magdaleny oraz pochodząca z tego samego okresu ambona. Kiedy podejdzie się bliżej prezbiterium na bocznej ścianie zobaczyć można gotycki tryptyk z 1516 roku, znajdującą się przy wejściu do…
-
Krosno Odrzańskie – Kościół św. Jadwigi Śląskiej
Jest to jeden z największych kościołów w regionie zielonogórskim, świadczący niewątpliwie o historycznym znaczeniu Krosna Odrzańskiego. Podobnie jak inne średniowieczne obiekty znajduje się na lewym brzegu Odry, zaraz obok dworca PKS. Zresztą wysoką wieżę widać z daleka. Początki świątyni sięgają połowy XIII wieku. Na początku XVIII wieku nastąpiła przebudowa w style barokowym, w trakcie której trzynawowa bazylika otrzymała transept. W 1886 roku wieża otrzymała nowy hełm, bez którego trudno sobie dziś wyobrazić kościół. Wnętrze Wewnątrz uwagę zwraca na pewno sklepienie kościoła. Z zabytkowego wyposażenia zachował się barokowy ołtarz.
-
Dąbie – Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa
Potężna wieża kościoła widoczna jest z odległości ponad 2 km, gdy jedziemy do Dąbia od strony Zielonej Góry. Świątynia, zbudowana z kamienia polnego i rudy darniowej, zdecydowanie wygląda na budowlę gotycką i tak jest w rzeczywistości, bo kościół został zbudowany w XIII wieku. Spore wrażenie robią bardzo grube mury. Widać to dobrze w wejściu znajdującym się w wieży. z Wewnątrz niestety nie zachowało się właściwie nic z zabytkowego wyposażenia. Dawniej wokół kościoła by cmentarz, a z fragmentów dawnych nagrobków zrobiono mur służący jako podstawa dla betonowego płotu.
-
Zatonie – Ruiny kościoła św. Jana
Naprzeciw wjazdu na teren pałac stoją ruiny niewielkiego jednonawowego kościoła zbudowanego z polnego i rudy darniowej. XIV-wieczna katolicka świątynia spaliła się w XIX wieku i nie została już odbudowana. Dziś mury porośnięte bluszczem wyglądają bardzo ciekawie. Można oczywiście wejść w ich środek przez niewielki otwór po drzwiach. Przy murach można zobaczyć kilka pozostałych płyt nagrobnych z przykościelnego cmentarza.
-
Studzieniec – Kościół św. Wawrzyńca
Jadąc drogą nr 283 wjeżdżamy do Studzieńca. Aby dojechać do kościoła należy skręcić na Lubieszów. Po przejechaniu 200 metrów pojawia się kościół zbudowany z kamienia polnego i rudy darniowej, przy którym stoi drewniana dzwonnica. Teren otoczony jest niewysokim kamiennym murem. Świątynia, choć niewielka, robi wrażenie, bo już na pierwszy rzut oka widać, że mamy styczność z budowlą bardzo starą. I rzeczywiście tak jest, bo najstarsze części świątyni pochodzą z XIII wieku, a rozbudowana została w wieku XIV. Obok zachodniej ściany stoi drewniana dzwonnica pochodząca z 1735 roku, a na wschodniej ścianie, czyli od strony prezbiterium, umieszczone są trzy płyty nagrobne pochodzące z XVI wieku. Wnętrze Wewnątrz zachował się XVIII-wieczny barokowy…
-
Kożuchów – Kościół Matki Bożej Gromnicznej
Kościół, jak cała starówka, zbudowany jest na wzgórzu, co najlepiej widać, wjeżdżając do Kożuchowa od strony Zielonej Góry. Znajduje się w północno-zachodnim rogu rynku. Jest to ceglana świątynia trójnawowa, choć zachowały się jeszcze pozostałości wcześniejszej budowli, pochodzącej z połowy XIII wieku, zbudowanej z kamienia polnego. Dzisiejszy kształt i wygląd, to efekt wielokrotnego odbudowywania po kolejnych pożarach, trawiących ten kościół. Charakterystyczna wysoka wieża widoczna jest z daleka i wraz z wieżą zamkową jest podstawowym elementem panoramy miasta. Widok z zewnątrz Epitafia Południowa ściana kościoła pokryta jest wieloma epitafiami i płytami nagrobnymi pochodzącymi z przykościelnego cmentarza. Wnętrze Wewnątrz dominuje wystrój barokowy, co w dużej mierze jest efektem pożaru z 1637 roku, gdy…
-
Otyń – Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego
Świątynia w Otyniu powstała w pierwszej połowie XIV w. i na bazie tych murów zaprojektowano nowy kościół w latach 1585-87 (wieżę dobudowano po niemal 90 latach). Jego kształt był podobny do obecnej budowli, jednak budynek, podobnie jak całe miasto, spłonął w 1702 roku. Korpus odbudowano po dwóch latach, a wieżę w 1781 roku. Ten kościół przetrwał do dziś, jednak 8 oraz 9 sierpnia 2012 roku zawaliła się wieża. Kościół jest Sanktuarium Matki Bożej Królowej Pokoju ze względu na drewnianą XV-wieczną figurkę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Figurkę w czasie potopu szwedzkiego Jezuici przenieśli z Klenicy do kaplicy zamkowej.
-
Ochla – Kościół Najświętszej Trójcy
Kościół zbudowany został w połowie XIV wieku z kamienia polnego oraz rudy darniowej. Za wyjątkiem lat 1525-1654, gdy proboszcz wraz z ówczesnym właścicielem dóbr oraz mieszkańcami przeszedł na luteranizm, była to zawsze świątynia katolicka. Wieża, zdecydowanie niepasująca do reszty obiektu, zbudowana została w 1983 roku. Wcześniejsza drewniana dzwonnica znajdowała się nad częścią prezbiterialną i dotrwała do lat powojennych. Przed kościołem znajduje się kilka płyt nagrobnych z dawnego cmentarza oraz krzyż pokutny z 1604 roku. Wnętrze Kościół jest budowlą salową, przykrytą stropem. Sama bryła zachowała charakterystyczne dla gotyckich świątyń cechy. Z zabytkowego wyposażenia zachował się ołtarz z elementami barokowymi, krucyfiks oraz dwa obrazy olejne malowane na desce pochodzące z XIX wieku.
-
Świdnica – Kościół św. Marcina
Kościół znajduje się w centrum wsi, przy ul. Długiej, blisko skrzyżowania z drogą prowadzącą do Ochli. Trudno go nie zauważyć, bo sporych rozmiarów wieża jest widoczna z daleka. Kościół zbudowany został w XIV w. (na stronie diecezji można znaleźć informację, że parafia była erygowana w 1357 roku) z kamienia oraz cegły. Wieża jest nieco „młodsza” od reszty, bo powstała dopiero w ostatnim dwudziestoleciu XVI w. Sama świątynia jest kościołem jednonawowym z wyodrębnionym prezbiterium. Przy kościele znajduje się barokowa plebania z drugiej połowy XVIII w. Wnętrze Wnętrze kryje w sobie kilka bardzo cennych zabytków, których kilka udało mi się sfotografować. Są tu m.in. barokowe ołtarze, XVIII-wieczna ambona, XIX-polichromie (w prezbiterium przedstawiają…
-
Zielona Góra – Kapliczka na Winnicach
Kapliczka na Winnicach jest nazwą potoczną, bo formalnie jest to kaplica pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Mieści się przy ul. Aliny 17 w parczku obok kościoła pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. Została wzniesiona po 1314 roku jako wotum za opiekę Maryi nad mieszkańcami Zielonej Góry, którzy przeżyli epidemię dżumy (zmarło wówczas ok. 700 osób). Tutaj właśnie, na południowych wzgórzach, schronili się mieszkańcy, którym udało się opuścić miasto (ok. 100 osób) i przeczekali zarazę. W dowód wdzięczności za ocalenie wkrótce potem z pozbieranych kamieni polnych wystawiono na tym wzgórzu kaplicę Maryjną. W drugiej połowie XIX wieku kaplica była własnością jednego z zielonogórskich winiarzy, który po jej przebudowaniu prowadził tu wyszynk wina. Od…
-
Zielona Góra – Konkatedra św. Jadwigi
Konkatedra św. Jadwigi jest najstarszym budynkiem Zielonej Góry. Jej początki sięgają drugiej połowy XIII wieku, a więc świątynia w pierwszej swojej wersji została zbudowana zdecydowanie przed przyznaniem praw miejskich. Jak można się jednak dowiedzieć z publikacji historyków, dzisiejszy wygląd zaczął się kształtować ok. 100 lat później. Nie zmienia to oczywiście faktu, że sama świątynia jest już wiekową budowlą i powodem do dumy dla mieszkańców miasta. Świątynia jest orientowanym trójnawowym kościołem halowym, co oznacza, że prezbiterium zbudowane jest w kierunku wschodnim, a wszystkie trzy nawy mają tą samą wysokość. Widok z zewnątrz Najbardziej charakterystycznym elementem zewnętrznej części świątyni jest znajdująca się od strony północnej wieża, zdecydowanie odbiegająca stylem od gotyckiej bryły…