Czerwieńsk (Rothenburg an der Oder)
Czerwieńsk kojarzy się przede wszystkim z węzłem kolejowym, ale prawda jest tak, że ani nie powstał wokół kolei, ani nie był planowany jako węzeł kolejowy. Początki miejscowości sięgają połowy XVI wieku, kiedy to właściciele Nietkowa – rodzina vov Rothenburg – założyli wieś, która po jakimś czasie otrzymała nazwę Rothenburg. Właściciele czynili starania, dzięki którym w 1690 roku wydany został akt lokacyjny, czyli miejscowość i mieszkańcy otrzymali prawa miejskie, dzięki czemu mógł zostać wytyczony plac będący rynkiem, możliwa była także budowa ratusza.
Jeśli chodzi o węzeł kolejowy, to Czerwieńsk znalazł się na wytyczonym szlaku Gubin – Poznań, który omijał Zieloną Górę ze względu na koszty związane z budową szlaku na Wale Zielonogórskim. Budowę szlaku zakończono w 1870 roku. Zielona Góra pozostała więc bez połączenia kolejowego, więc czyniono tam dalsze starania, dzięki którym poprowadzono kolejny szlak Legnica – Czerwieńsk, czyli Czerwieńsk stał się węzłem kolejowym. Jednak wielki węzeł, jakim jest dziś, to dopiero kwestia lat 70-tych XX wieku.
Po II Wojnie Światowej miejscowość straciła prawa miejskie, a odzyskała je 1 stycznia 1969 roku.
Ciekawostką jest fakt, że w Czerwieńsku istniał kościół graniczny, czyli świątynia protestancka, z której na mocy Konwencji Altransztadzkiej z 1707 roku mogli korzystać protestanci mieszkający m.in. w Zielonej Górze, która wówczas leżała na Śląsku należącym do katolickiego Cesarstwa Austriackiego, podczas gdy Czerwieńsk należał do protestanckiej Brandenburgii.
-
Dawny kościół ewangelicki
W Polsce nie jesteśmy jakoś specjalnie przyzwyczajeni do takich widoków, ale w Czerwieńsku znajduje się budynek, który wygląda jak kościół, jednak kościołem aktualnie nie jest. Nie zmieni to jednak faktu, że obiekt zlokalizowany przy ul. Zielonogórskiej 5, w którym mieści się narzędziownia Budomont, do 1945 roku pełnił funkcje sakralne. Jest to powstała w 1851 roku świątynia protestancka (w Czerwieńsku nie było wówczas kościoła katolickiego, bo miasto należało do Prus), która po II Wojnie Światowej nie została przejęta przez katolików, którym zapewne w zupełności wystarczył dzisiejszy kościół św. Wojciecha. Cóż więcej można powiedzieć? Dzięki zaadoptowaniu jej w latach 70-tych na cele przemysłowe budynek przetrwał i można go do dziś oglądać. Może…
-
Kościół św. Wojciecha
Świątynia protestancka została wybudowana została w 1877 roku na miejscu szachulcowego kościoła granicznego, pochodzącego z 1707 roku. Kościół zbudowano z cegły, a chyba najbardziej charakterystycznym elementem są półkoliste zakończenie oraz schodkowe szczyty. Świątyni nie da się nie zauważyć, ponieważ stoi na wysepce położonej na przecięciu dróg 279 i 280 prowadzących w kierunku Nietkowa, Wysokiego oraz Zielonej Góry. Nie jest łatwe zrobienie dobrego zdjęcia ukazującego całość budynku, bowiem wokół kościoła nie ma zbyt dużo miejsca, a ośmioboczna wieża jest dość wysoka. Wewnątrz można zobaczyć typowe dla protestanckich świątyń empory. Z wcześniejszego zboru w wyposażeniu zachowały się także m.in. ołtarz oraz ambona.
-
Ratusz
Możliwość wybudowania ratusza w Czerwieńsku wiąże się z otrzymaniem praw miejskich w 1690 roku. Jednak pierwszy budynek tego typu zbudowano niemalże 90 lat później i była to budowla szachulcowa. Obecny ratusz w formie piętrowego budynku z dachem czterospadowym oraz charakterystyczną wieżyczką z zegarem powstał pod koniec XIX wieku, przebudowany był w 1909 roku, a niespełna dwadzieścia lat później dostawiono widoczne do dziś z tyłu ratusza parterowe przybudówki. Innym elementem zwracającym uwagę jest ozdobne wejście w formie portyku, nad którym widoczny jest herb miasta. Ogólnie całość wraz z otaczającym parkiem sprawia bardzo pozytywne wrażenie.
-
Zabudowa
Informacje o zabudowie Czerwieńska raczej trudno znaleźć nie tylko w przewodnikach turystycznych, ale nawet w spisie zabytków. Nie ma tu rzeczywiście jakichś kamienic ani willi rzucających na kolana, niemniej jednak będąc tu warto zwrócić uwagę na kilka budynków, które wraz z ratuszem oraz skwerem w centrum sprawiają pozytywne wrażenie.
